welkom
edities
inhoud

Open brief aan voorzitter FNV Bondgenoten, Van der Kolk

Beste Henk,

Dat was overigens een boeiend verhaal over het basisinkomen. Je dacht er de maatschappij grondig mee te kunnen vernieuwen, een "breekijzer om bestaande verhoudingen in arbeidsorganisaties om te gooien" en een instrument tot herverdeling van de inkomens. In die tijd werd nog niet gesproken van 'kleptocratie', maar die wilde je vast en zeker ontmantelen. En als econoom wist je dat winsten ook inkomens zijn met 'onbetaalde arbeid' als bron, dus ook die wilde je graag onder vuur nemen.

In Den Haag op ons vakbondscafé vertelde je komend voorjaar een vernieuwend beleidsplan in discussie te willen brengen, nou de steekwoorden voor het eerste hoofdstuk heb je dus al.

Leuke, ongedwongen foto trouwens in Bondgenoten Magazine van deze maand. De achtergrond zag er mistig en winters uit, en dan ook nog aan de top van zo'n hoog gebouw, was het niet koud met die open jas? Tussen twee haakjes, het was een grappig nummer. Jij zei dat je terug naar de basis wilde, maar niet naar de jaren zestig en een paar bladzijden verder stond een grote foto met zwoegende fietsers tussen menshoge sneeuwranden, kop:"Winter '62/'63".

De opening van dat nummer "Haal nóg meer uit uw lidmaatschap!" hadden we al samengevat in de bus gekregen dankzij de persoonlijke brief "Geacht lid" die je een dag na je verkiezing verstuurde. Met dit visitekaartje heb je ons wel weten te raken. In het nieuwe jaar blijken we recht te hebben op allerlei voordelen. Van loopbaanbegeleiding via financieel advies tot nieuwe ledenkortingen. We kunnen zelfs via de bond met twintig procent korting duurzame energie geleverd krijgen. En dat allemaal onder het motto "FNV Bondgenoten doet meer dan staken". Of ook wel: geen lid, geen voordeel. Leve het profijtbeginsel! Net als de Makro zet de bond winstpakkers in. Is dit belangenbehartiging of consumentisme? Gaat het om mensen of lokvogels? Is dit solidariteit of klantenbinding? We zien een bond die koopjesjagers trekt en kweekt. Aangesproken op hun individueel belang, handelend als individualistische berekenaars in een vluchtige, zo niet onverschillige, onderlinge verhouding.

Je kent vast de beroemde uitspraak van Jan Oudegeest waarmee hij in 1932 de moderne vakbondstaak omschreef als "zaken te doen met de ondernemers of met de wetgeving". Wat we nu zien gebeuren, is een 'postmoderne' bond die in zaken gaat. De vroegere tegenstrever die sociale partner werd, lijkt inmiddels wel de leermeester. In het overleg is zijn macht niet te evenaren, op de markt is zijn gedrag wel te kopiëren.

Je merkt dat we ons grote zorgen maken. In interviews sprak je de vrees uit lijken in de kast te vinden. Hier hebben we er één. De gang die de vakbeweging de laatste jaren doormaakt, dwingt ons tot een rechtvaardiging van ons lidmaatschap. En dat lukt steeds moeilijker met een countdown kortingskaart en het bombardement van gemakkelijke en goedkope leningen; in Bondgenoten Magazine drie schreeuwende pagina's! Met een rechtszaak over wie ontslagen mag worden bij automatiseringsbedrijf CMG zonder enig verzet tegen het massale ontslag. Met collega's van jou die in de Amsterdamse havenpool al meer dan vijf jaar met een heilige trots de werkgeverspet dragen. Gisteren vingen we een cynische grap op, niet in een taxi, maar op de Dappermarkt. "Laat die bond maar stevig in de aandelen duiken - gaat de economie slecht, wordt de bond zwak - en daar wordt de economie weer beter van, het is net een groentecyclus."

Laten we even wat preciezer zijn, beste Henk, de zon is inmiddels toch verdwenen. Wij zijn actief lid van een bond om ons georganiseerd te beschermen tegen de voortdurende risico's van het kapitalisme. Tegen werkloosheid, tegen loonsverlaging, tegen ongevallen, tegen ziekte, tegen vernedering. In die zin zijn we met onze bond onderdeel van het kapitalisme. Tegelijkertijd zijn we actief lid om te proberen de bron van die risico's droog te leggen. In die zin zijn we met onze bond in oppositie tegenover het kapitalisme. Niet zo maar in oppositie, maar om bij te dragen aan de val van dat systeem en de opbouw van een democratisch en vrij socialisme. Inderdaad het hoge woord is eruit. De aap komt uit de mouw. Geboren in het kapitalisme, zal een vakbond zich daarvan moeten bevrijden. Een leerschool, van onderen op en democratisch. Dat is de aantrekkingskracht, dat is het voordeel voor werknemers en werkneemsters.

Misschien dacht je hieraan stilletjes in je nieuwjaarstoespraak. Je overtrad een heel klein beetje de geheimzinnige afspraak dat een stemadvies niet zou mogen. Gek eigenlijk na Kok, Stekelenburg, Tichelaar en al die anderen. "Stem sociaal en geef de huidige coalitie geen tweede kans", zei je, maar je bedoelde toch niet die partij die zich zo sterk maakt voor loonmatiging? Maar goed, het is een stap. Ook je steun aan de staking van de havenarbeiders in heel Europa op 17 januari mocht er zijn. De verwijzing op de website van de bond naar het verzet in de Amerikaanse vakbeweging tegen de Tweede Golfoorlog zette ons aan het denken. Daar geen steun aan de regering van Bush, wel solidariteit met de 'gewone mannen, vrouwen en kinderen' in Irak. Daar 'nee' tegen miljarden dollars voor bommen en 'ja' voor werk, scholen, huizen en ziekenhuizen. En hier? Weet je nog de leus van de FNV "Geen bommen, maar banen"? Vorige week in Den Haag voelde je je zichtbaar ongemakkelijk toen deze kwestie van leven en dood ter sprake kwam. Er moest, zei je wat bedeesd, wel een "koppeling zijn met de kerntaken van de bond, met werk en arbeidsvoorwaarden; dat moet goed onderzocht worden". Je Amerikaanse collega's zijn er al uit.

Hoe dan ook, je maakt de indruk een punt achter het verleden te willen zetten. In je eigen woorden: "Het is leuk om de toko weer op te bouwen." Wij geven je - na de ernstige beleidscrisis van FNV Bondgenoten - graag mee met dat verleden te breken. Je gezicht klaarde op toen één van ons dat kort en bondig zei: "Stel geen haalbare, maar onhaalbare eisen". In het frisse zaaltje van het vakbondscentrum mompelde iemand: "Daar zit wat in, want wat haalbaar is, hoef je niet te eisen."

We kijken uit naar je reactie en zenden je onze bondsgroeten.

De redactie van Solidariteit

[zie ook: reactie en commentaar]

Snel en gevaarlijk krediet (107 kb)