Welkom Extra's

Israëlische vlag boven verenigde hoofdstad Jemen

De Houthi's en Israël

Yacov Ben Efrat (1)

Vrijdag 19 september plaatste de Israëlische minister van Defensie Israel Katz een bericht op X aan Abd al-Malik al-Houthi (prominent Jeministische politicus): jouw tijd komt nog; je zult worden gestuurd naar je kabinet en alle schoften van de as van het kwaad die in de diepten van de hel op je wachten. De leus 'Dood aan Israël, vervloek de Joden' op de Houthi-vlag zal worden vervangen door de blauw-witte Israëlische vlag die wappert boven de verenigde hoofdstad van Jemen. (2)
Deze tweet onthult de diepe woede en frustratie binnen het Israëlische politieke en veiligheidsapparaat.

Ondanks herhaalde luchtaanvallen op Sanaa, hoofdstad Jemen, de vernietiging van de haven van Hodeidah, de belangrijkste invoerhaven van het land — en de afkondiging van een economische blokkade, blijven ballistische raketten en drones vanuit Jemen op Israël afgevuurd worden. De schade is ingrijpend. Nog één dezer dagen ontplofte een explosieve drone bij de ingang van een hotel in Eilat; wonder boven wonder raakte niemand gewond. Diezelfde nacht moesten miljoenen Israëliërs de schuilkelders in vanwege een alarm van een ballistische raket.

Wapens uit Iran

Niets wat Israël doet, lijkt het optreden van de Houthi's te veranderen. Alsof ze niets te verliezen hebben, zetten ze hun aanvallen voort. Jemen ligt zo'n tweeduizend kilometer van Israël verwijderd, de twee landen hebben nooit een oorlog uitgevochten en Israël heeft geen enkele claim op Jemen. Toch blijven de Houthi's raketten afvuren en lijken ze bereid zware verliezen te accepteren, inclusief de dood van hun leiders — dit alles voor Gaza.

Jemin is een verdeeld land, verwikkeld in bloedige burgeroorlogen, opgesplitst tussen noord en zuid, met de hoogste armoede-, honger- en kindersterftecijfers ter wereld. En toch verklaart het de oorlog aan een regionale grootmacht als Israël die zijn militaire capaciteiten al heeft getoond in Beiroet en Teheran en nu een totale oorlog voert in Gaza.
Waar komen deze wapens vandaan? Hoe komt een land zonder industriële basis aan geavanceerde wapens, terwijl het bruto binnenlands product (bbp) per hoofd van de bevolking slechts 800 dollar bedraagt — vergeleken met de 54.000 dollar in Israël? Het antwoord is duidelijk: Iran. De Houthi-stam die Sanaa met een militaire staatsgreep innam, is een direct verlengstuk van het sjiitische regime in Teheran. [sjiitisme is een hoofdstroming binnen de islam])
Hoe kan een stam die minder dan 10 procent van de Jemenitische bevolking vertegenwoordigt, de heerschappij opleggen aan de meerderheid, meerdere oorlogen voeren, de zeestraat Bab al-Mandab blokkeren, de internationale scheepvaart verstoren en zelfs botsen met rijke buurlanden als Saoedi-Arabië?

Houthi's vrij spel van Trump

Zo beschouwd klinkt de uitspraak van minister Katz over de vervanging van de Houthi-vlag door de Israëlische blauw-witte vlag in de hoofdstad Sanaa theoretisch mogelijk. Er bestaat een legitieme, door de Verenigde Naties erkende Jemenitische regering in Aden die streeft naar eenheid in Jemen. Niet onder de Israëlische vlag, maar onder de officiële vlag van het land, ter vervanging van het Houthi-vaandel.
Als Israël de Houthi's had verslagen, de vlag in Sanaa had gehesen en Jemen herenigd, zouden de meeste Jemenieten dat wellicht verwelkomd hebben. Vergelijkbaar met hoe veel Libanezen en Syriërs, naar verluidt, Israëls aanvallen op Hezbollah en de verzwakking van het regime van Assad [tot voor kort president van Syrië] waarderen. Maar tussen zulke uitspraken en de werkelijkheid gaapt een enorme kloof - veel groter dan de afstand van Israël tot Jemen.

Waarom?
* Ten eerste ziet de Israëlische veiligheidsdienst Jemen niet als een nationaal, maar als een internationaal probleem. De Houthi's bedreigen de stabiliteit in de Golfregio, met name Saoedi-Arabië. Ze verstoren de Egyptische economie door aanvallen op schepen in het Suezkanaal en beïnvloeden de wereldhandel. En dat, terwijl de schade aan Israël, ondanks de sluiting van de haven van Eilat, minimaal is.
Het probleem is dat alle landen die te lijden hebben onder de piraterij en terreur van de Houyhi's, de voorkeur geven aan stilte. Zoals verwacht, rekenen zij op Israël om te doen wat de Duitse bondskanselier ooit het vuile werk tegen het nucleaire programma van Iran noemde.
* Ten tweede - en dat is geen geheim - sloot de regering-Trump die bijzonder Israël-vriendelijk was, een niet-aanvalsverdrag met de Houthi's. Op 6 mei 2025 kondigden de Verenigde Staten aan te stoppen met bombardementen in Jemen in ruil voor een belofte van de Houthi' om in de Rode Zee geen schepen meer aan te vallen. In feite gaf Trump vrij spel om Israël te blijven bestoken, zonder inmenging van Washington. De Houthi's beloofden hun aanvallen voort te zetten zolang Israël actief in Gaza is, waarmee de enige internationale rem op de Houthi's verdween.

Oie-belangen

Wat overblijft is de regering van Zuid-Jemen die Katz' visie zou moeten realiseren. In werkelijkheid is het een marionettenregering die moeite heeft om zelfs Aden onder controle te houden, laat staan het uitgestrekte grondgebied dat officieel onder haar soevereiniteit valt.
De feitelijke macht in Zuid-Jemen ligt bij Saoedi-Arabië dat de premier heeft benoemd en staatszaken beheert via zijn ambassadeur in Aden. De marionettenregering is verdeeld: één fractie is loyaal aan Riyad, een andere aan de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) die de veiligheidsdiensten controleren.
Op dit moment bevindt zich een delegatie uit Zuid-Jemen in Riyad na een door de VAE gesteunde couppoging. Deze bracht de door Saoedi-Arabië gesteunde president ertoe met ontslag te dreigen. Minister Katz mag dan verlangen naar een herenigd Jemen, maar noch Trump, noch Israëls partners - de VAE en Saoedi-Arabië - hebben haast om een einde te maken aan de tragedie van Jemen.

Een andere vraag dringt zich op: waarom verenigen Abu Dhabi (hoofdstad van het emiraat Abu Dhabi) en Riyadh (hoofdstad van Saoedi-Arabië) , toch nauwe bondgenoten, zich niet tegen de Houthi's? Het antwoord: Saoedi-Arabië zoekt geen oplossing. In april tekende het opnieuw een 'staakt-het-vuren' met de Houthi's om aanvallen op zijn olie-infrastructuur te voorkomen.

Illusies

Deze status quo komt Saoedi-Arabië goed uit: de Houthi's richten zich op Israël, Saoedi-Arabië blijft buiten het conflict en profiteert van de Israëlische aanvallen op de infrastructuur en de leiders van de Houthi's. Tegelijkertijd benadrukt Saoedi-Arabië zijn afstand tot Israël en neemt het initiatief voor een VN-conferentie over de erkenning van een Palestijnse staat. En dat niet alleen, ze veroordeelt Israël in Gaza, organiseert een Arabische top in Doha na een mislukte moordaanslag op de Hamas-leiding en verwelkomt zelfs de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken. Deze is de beschermheer van de Houthi's in het Arabische front tegen de Israëlische dreiging die de regio destabiliseert.

Welke les biedt Jemen aan Israël voor de "dag erna" in Gaza? Kunnen de zogenoemde gematigde soennitische staten een Arabische politiemacht vormen om Hamas te vervangen? Hoeveel fracties zullen opereren onder Saoedische en Emiraten patronage? Zal Mohammed Dahlan de veiligheid in Gaza leiden onder toezicht van de VAE, en Hussein al-Sheikh de Westelijke Jordaanoever onder Saoedische auspiciën? Respectievelijk: Palestijns politicus, leeft in ballingschap in Abu Dhabi en Hoofd Burgerlijke Zakjen Palestijnse Autoriteit. En wie zullen Egypte, Turkije of zelfs Iran steunen?
Welke stabiliteit is mogelijk in Gaza als rivaliserende fracties afhankelijk zijn van omkoping om loyaliteit te verkrijgen? Hoe kunnen radicale islamistische krachten worden voorkomen als Palestijnen lijden onder Arabische staten die beweren om hen te geven, maar ze in werkelijkheid uitbuiten?
De discussie over een Arabische macht die Hamas vervangt is een illusie - net zoals Katz' droom om de Israëlische vlag te hijsen in Sanaa. Jemen en Palestina zijn met elkaar verbonden: zonder onafhankelijke, democratische bewegingen die vrij zijn van corrupte Arabische regimes, heeft geen van beide samenlevingen een levensvatbare toekomst.

(1) Algemeen secretaris Da'am Workers Party in Israël. Oorspronkelijke titel: The Israeli Flag over Yemen's United Capital. Contact: . Vertaling/bewerking: Hans Boot.
(2) De Houthi's vormen een protestbeweging, sinds 1994, in met name het noorden van de republiek Jemen, zij eisen meer autonomie en beschouwen zich als directe nakomelingen van de profeet Mohammed. In de huidige oorlog Israël/Palestina vallen ze in de Middellandse Zee vrachtschepen aan die handelen met Israël.