Tata Steel Nederland in problemen
Werkers bij Tata komen in verzet
Sjarrel Massop
Het schot voor de boeg van de Nederlandse directie van Tata Steel voor een reorganisatie is bij de werkers van het bedrijf hard aangekomen. Dat is niet verwonderlijk, wanneer aangekondigd wordt dat er 1.600 arbeidsplaatsen moeten verdwijnen. Zo'n 20 procent van het personeel zou weg moeten. Dat is onaanvaardbaar!
De gezamenlijke vakbonden zijn op maandag 12 mei jongstleden bijeengekomen om zich te beraden over een stevige reactie. De opkomst voor zo'n eerste bijeenkomst was begrijpelijk groot. Ongeveer duizend mensen waren aanwezig - kantoor en productie. De sfeer was grimmig.
Waar gaat het over?
De situatie van Tata Steel Nederland is niet rooskleurig. De laatste jaar draait het bedrijf met fors verlies. Over het boekjaar 2024 was dat een half miljard euro. De druk om iets aan de CO2 uitstoot te doen, is erg groot. Tata levert aan die uitstoot een grote bijdrage, de Europese richtlijnen voor verbetering worden niet gehaald. De lozing van fijnstof vormt ook een serieuze bedreiging voor de gezondheid van mensen die rond het bedrijf wonen. Lang heeft de directie dit gebagatelliseerd, maar feiten liegen niet. De noodzaak om het aan te pakken, dringt - uitstel is onmogelijk.
Er is een plan om deze problemen rigoureus aan te pakken. Oorspronkelijk heette dat "plan Zeester", de FNV heeft er het "plan Groenstaal" van gemaakt. Een plan dat realiseerbaar is en de bovengenoemde problemen - CO2 uitstoot en belasting van het milieu - kan oplossen. Er moet fors geïnvesteerd worden in nieuwe installaties, met als gevolg dat de bedrijfsresultaten voor lange tijd niet erg rooskleurig zullen zijn.
Ondermijning "Groenstaal"
Tata en de overheid hebben adviezen aangevraagd om de mogelijkheden voor Groenstaal te verkennen. Daar hebben ze lang over gedaan, de uitkomst is teleurstellend. Tata heeft al in een vroeg stadium aangegeven dat staal maken zonder kolen niet tot de mogelijkheden behoort. Dat ondermijnde het plan Groenstaal. Er werd geknaagd aan het plan: geen waterstof fabriek, uitstel van de sluiting van Kooksfabriek 2, uitfasering en vertraging van de reorganisatie. De overheid werd aangespoord met fors veel geld over de brug te komen.
Recent is dat dus uitgebreid met een sanering van het bedrijf, waarbij 1.600 mensen hun baan verliezen. Dat nog afgezien van het verlies van de werkgelegenheid in de gehele regio.
Waarom het bedrijf redden?
Meer dan honderd jaar geleden is de Nederlandse staalindustrie opgezet, omdat de binnenlandse behoefte aan staal erg groot was. Die behoefte is niet verminderd, integendeel het is nog altijd actueel. Kijk om je heen en je ziet hoeveel staal er is en kan circuleren in de samenleving.
De opzet van het bedrijf was om die behoefte een publieke aangelegenheid te laten zijn. Dat betekende dat het door particulieren in samenhang met de overheid is opgezet. Het was echter niet in privaat eigendom. Dat is in de tijd veranderd. Dat had consequenties voor de bedrijfsvoering en voor de mogelijkheden om adequaat te kunnen reageren op problemen zoals die zich nu voordoen.
Het bedrijf redden kan nog steeds, maar er moet nu wel concreet werk van gemaakt worden. De leden van de vakbonden die op 12 mei bijeen waren, willen dat ook graag. Begrijpelijk. Ze hebben het besproken op hun bijeenkomst. Samengevat kwamen ze met drie tegenvoorstellen:
- Een perspectief op behoud van het bedrijf.
- De uitvoering van het plan Groenstaal. Dit mag niet geblokkeerd worden om bedrijfseconomische redenen. De Nederlandse staalindustrie kan een goede bijdrage leveren aan de energietransitie in Europa.
- Een vacaturestop is aanvaardbaar, op voorwaarde dat er maximaal gewerkt wordt aan her- en bijscholing.
Solidariteit
Op de bijeenkomst van 12 mei zijn er twee opties besproken:
1) over tien dagen een 'driekwart' vergadering - een meerderheid door driekwart van de leden,
2) na 13 juni, de datum waarop de directie met concrete uitgewerkte plannen komt, eveneens een 'driekwart vergadering'.
Ook voor acties en activiteiten (staken) door de vakbonden moet er een meerderheid zijn van driekwart van de leden.
De eis van de vergadering: het getal van 1.600 moet van tafel. Een nieuw aantal is bespreekbaar, maar is afhankelijk van de plannen. Op de tegenvoorstellen is niets ingeleverd. Op de bijeenkomst was 70 procent voor de tweede optie. Het is dus nu menens bij de werkers van Tata Steel Nederland.
De werkers komen in verzet, zij verdienen steun. De solidariteit met hen die de Nederlandse staalindustrie vertegenwoordigen, is al enigszins opgetuigd. Het klimaatnetwerk heeft zich al solidair verklaard, net als de sector senioren van de FNV. Een aantal kaderleden en bestuurders heeft het initiatief genomen voor de verdere organisatie van de solidariteit.
Al deze activiteiten kunnen uitgebreid worden. Het zou goed zijn als ook de milieubeweging en de mensen uit de IJmond zich aansluiten bij de activiteiten om een groene staalindustrie te realiseren.
