extra
De lange Amerikaanse geschiedenis van racismeHarry Washington - uit het leven van een zwarte heldHarry Peer Uit de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring (1776): Wij beschouwen deze waarheden als vanzelfsprekend: dat alle mensen als gelijken worden geschapen, dat zij door hun Schepper met zekere onvervreemdbare Rechten zijn begiftigd, waaronder het recht op Leven, Vrijheid en het nastreven van Geluk. We weten wie George Washington is: landmeter in zijn jonge jaren, vechtend tegen de Fransen, later generaal en opperbevelhebber van de Continentale legers van de dertien koloniën die zich in 1776 losmaakten van Groot-Brittannië. Daarop aansluitend de eerste president van de Verenigde Staten (1789-1797). Hij is het gezicht van de Amerikaanse Revolutie. En Harry Washington?
George WashingtonGeorge Washington woonde een groot deel van zijn leven op het over de rivier Potomac uitkijkende in Virginia gelegen fraaie landgoed Mount Vernon en was met zijn vrouw Martha eigenaar van vele tot slaaf gemaakte mensen. Daarin verschilde Washington niet van andere Founding Fathers van de nieuwe natie. Vier van de eerste vijf Amerikaanse presidenten beschikten over een groot stuk grond met een mooi landhuis, omringd door tuinen en met tot slaaf gemaakte mannen en vrouwen als huispersoneel en werkend op de plantages.
Aankoop van man uit GambiaIn 1763 kocht Washington een tot slaaf gemaakte man afkomstig uit Gambia van wie wordt geschat dat hij omstreeks 1740 geboren is. Met zijn 23 jaar niet veel jonger dan George Washington van wie we de precieze geboortedatum weten, 22 februari 1732. De nieuwe aankoop kreeg de voornaam Harry en de achternaam van zijn eigenaar.Ik kwam op het spoor van Harry in het uitnemende Deze waarheden. Een geschiedenis van de Verenigde Staten van Jill Lepore. Een lijvig boek van meer dan duizend bladzijden, sprankelend proza. Lepore beschrijft en becommentarieert de fundamentele waarden, waarop de natie is gebouwd en zich ontwikkelde tot aan de verkiezing van Donald Trump en Black Lives Matter. Dan gaat het om de gelijkheid van alle mensen, soevereiniteit en het recht op leven, vrijheid en het streven naar geluk. Kortom, in hoeverre beantwoordt de republiek aan haar eigen idealen. Dat klemt, zoals we weten vanaf het allereerste begin. De auteur slaagt erin steeds weer nieuwe registers open te trekken en ter illustratie van haar betoog met verrassende voorbeelden te komen van mensen, gebeurtenissen, voorvallen, wet- en regelgeving, enzovoort.
Onafhankelijkheidsverklaring en GrondwetOp 2 juli 1776 stemde het Continentale Congres ten gunste van de onafhankelijkheid. Twee dagen later aanvaardden gedelegeerden van de dertien koloniën de Onafhankelijkheidsverklaring, een historisch document opgesteld door Thomas Jefferson. Daarover oordeelt Jill Lepore: het tij van de oppositie tegen de slavernij werd gekeerd door die te verzwijgen ten behoeve van een Unie die uiteindelijk onhoudbaar zou blijven.
Op 14 november 1775 bood hij elke slaaf de vrijheid, indien die zich zou aansluiten bij de troepen van Zijne Majesteit Koning George III om de Amerikaanse rebellie neer te slaan. Harry greep de kans op de belofte van vrijheid. Hij was één van de vijfhonderd mannen die van hun eigenaren wegliepen en zich aanmeldden bij Dunmores strijdkrachten. Daar ging Harry deel uitmaken van een geheel uit zwarte mannen bestaand regiment de Zwarte Pioniers. Hij nam aan verschillende veldslagen deel en bereikte de rang van korporaal. 4 juli, the Fourth of July, is in de Verenigde Staten een nationale feestdag ter viering van de Onafhankelijkheidsverklaring. Terwijl een deel van de Amerikaanse bevolking op die dag de zelf uitgeroepen onafhankelijkheid vierde, verlangde een ander deel wanhopig naar de vrijheid en vocht daar op verschillende manieren voor. In de jaren erop volgend sleutelden de afgevaardigden van de dertien koloniën in Philadelphia aan de tekst van de Grondwet. Ze debatteerden over de staatsinrichting, de verdeling van de taken en bevoegdheden voor de wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht en de rechten van de burgers. De deelnemers aan dit historische debat hadden alsnog recht kunnen doen aan de fraai geformuleerde democratische idealen. De grondleggers van de natie kozen er echter welbewust voor de kwestie van de slavernij taboe te verklaren en voor zich uit te schuiven. Met fatale gevolgen voor de langere termijn. Twee wereldenZeven jaar oorlog. De Britten en de Loyalisten slaagden er uiteindelijk niet in de opstandige Amerikanen te verslaan. Het leidde tot een exodus van 75.000 mensen op een bevolking van ongeveer 2,5 miljoen inwoners, een vijfde deel daarvan slaafgemaakten. Vijftien- tot twintigduizend ex-slaven maakten deel uit van de vluchtelingenstroom. Ze gingen de Britten elders helpen bij de opbouw van hun wereldrijk. Eén van hen was Harry Washington. Hij wist in juli 1783 New York te bereiken en scheepte zich, inmiddels getrouwd met Jenny, in op het Britse schip L`Abondance met bestemming Nova Scotia (Canada). Een klerk heeft Harry's vertrek opgetekend in het Book of Negroes, als één van de 2.775 gevluchte zwarte mannen, vrouwen en kinderen die met de Britten die zomer vanuit de stad werden geëvacueerd: Harry Washington, 43, fraaie kerel. Voormalig eigendom van generaal Washington; verliet hem zeven jaar geleden. Met het Book of Negroes hoopte George Washington dat de slaveneigenaren later schadevergoeding konden vragen voor de slaven die op Britse schepen waren weggevoerd. In Nova Scotia begonnen Harry en Jenny aan een nieuw bestaan. In een kring van circa 1.500 gezinnen, de grootste gemeenschap van vrije zwarten in Noord-Amerika. Maar de mensen hadden het daar niet makkelijk: afschuwelijk weer, toegewezen land was moeilijk te cultiveren, rotsachtig terrein.
In opstandTerwijl de Verenigde Staten in de steigers werden gezet vroegen Harry en Jenny zich noordelijk daarvan af of zij er goed zouden doen met hun gezin naar een nieuwe kolonie in Afrika te vertrekken. In mei 1787 was al een expeditie met zo'n vierhonderd zwarte emigranten vanuit Londen scheep gegaan naar Sierra Leone. Ze stichtten daar Freetown. Makkelijk hadden de nieuwe bewoners het niet. Vijf maanden na hun komst waren 122 van de kolonisten bezweken aan ziekten en hongersnood. Nog erger: sommige nieuwkomers waren ontvoerd en opnieuw als slaven verkocht.
Op 14 december 1799 overleed George Washington in zijn slaapkamer op de eerste verdieping van zijn landhuis op Mount Vernon. Hij stierf te midden van meer zwarte mensen dan blanken. Aan zijn doodsbed stonden zijn vrouw, zijn arts, zijn secretaris en vier van zijn slaven: Caroline en Molly, 'dienstmeiden', Christopher, een knecht, en Charlotte, een naaister.
Diepe buigingBezoekers aan Mount Vernon kijken altijd plechtig naar de graftombe van George Washington en Martha Curtis. Dit is het belangrijkste echtpaar uit de Amerikaanse geschiedenis. Soldaten salueren. Een paar honderd meter er vandaan ligt de oude slavenbegraafplaats. Er staan geen namen op de graven. Een monument herinnert aan de Afro-Amerikanen die op Mount Vernon als slaven dienden.
Mount Vernon heb ik meerdere keren bezocht. Bij mijn volgende bezoek maak ik er een diepe buiging voor Harry Washington. Het is 'if-history', maar wat is Harry Washington wel niet aan geluk en gezondheid ontnomen, wat had hij allemaal wel niet kunnen bereiken in een maatschappij zonder slavernij, geweld, terreur en racisme? Harry heeft tegen de stroom in moeten roeien. Zijn levensloop spreekt tot de verbeelding en boezemt ontzag in. Het maakt je uiteraard ook nieuwsgierig naar het leven, naar de lotgevallen van zijn vrouw Jenny en de kinderen. De slavernij is in de Verenigde Staten afgeschaft. Racisme, discriminatie en xenofobie bestaan nog steeds. Hetzelfde geldt voor Nederland. Een maatschappij beschadigt zichzelf, indien haar burgers worden vernederd en niet de gelegenheid krijgen in vrijheid en harmonie hun talenten tot volle wasdom te laten komen. Literatuur:
|
De basale onderkomens van de slaven roepen heftige emoties op, het is nogal een contrast met de gracieuze achttiende-eeuwse kamers in de landhuizen van de plantage-eigenaren. Die locaties zijn nu toeristische trekpleisters. Met Monticello van Thomas Jefferson, de derde president van de Verenigde Staten, als meest aantrekkelijke.
Zo maken we kennis met Harry Washington, wiens leven ongeveer gelijk loopt met dat van George Washington. We volgen Harry's levensloop aan de hand van fragmenten verspreid over bladzijden in het eerste deel van dit historische overzichtswerk. Al snel las ik op het internet geboeid verder over de hoofdpersoon. We kunnen al meteen vaststellen dat Harry een moedige, intelligente, initiatiefrijke, naar de vrijheid snakkende persoon moet zijn geweest. De slaafgemaakte Harry heeft op twee continenten en in vier landen gewoond, de Atlantische Oceaan tweemaal overgestoken en meer van de wereld gezien dan zijn meester, de mythische president George Washington. Harry werd aan het werk gezet bij de drooglegging van een moeras. George Washington kan als een groot president de geschiedenisboeken zijn ingegaan, als werkgever noteert hij minder hoog. Ook daarin verschilde de eerste president trouwens niet van zijn al aangehaalde opvolgers.
