Commentaar nr. 32 - 8 januari 2006
Dienstenrichtlijn - maak van succes geen nederlaag
Jan Taat
Het decembernummer van Bondgenoten Magazine (BM) bracht een toptien van successen in 2005. Eén daarvan is de demonstratie tegen de Dienstenrichtlijn van Bolkestein op 19 maart 2005 in Brussel. Het oranjelegioen van de FNV was daar zichtbaar aanwezig. Maar is dat ook het geval op 14 februari 2006 als over de richtlijn wordt gestemd? En hoe zit het met de andere organisaties die vorig jaar (zie commentaar 9 van 20 februari 2005) zo enthousiast meededen?
De Dienstenrichtlijn regelt de voorwaarden waaronder diensten worden uitgevoerd binnen Europa. Eén van de meest controversiële punten is het 'oorspronglandbeginsel'. Dit beginsel houdt in dat diensten worden geleverd volgens regels die gelden in het land waar de leverancier is gevestigd en betrekking hebben op arbeidsveiligheid, werktijden en belasting. Dat maakt het voor ondernemers gemakkelijk in verschillende landen te opereren, maar roept het gevaar op dat arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden in een neerwaartse spiraal raken. Tevens komt de handhaving van de regels onder druk te staan, omdat de controle vanuit het land van herkomst zou moeten worden uitgevoerd.
Onveranderde arrogantie
De actieleider van de FNV, Martin Siecker, maakte in BM een paar interessante opmerkingen: "De regels volgens het oorspronglandbeginsel zijn in de praktijk oncontroleerbaar. Dat viel toch goed uit te leggen. Eigenlijk is toen in Brussel de basis gelegd voor de afwijzing van de Europese Grondwet. De Brusselse arrogantie is afgestraft."
Jammer was overigens wel dat de vakbeweging de Dienstenrichtlijn afwees, maar de Grondwet omarmde als een stap voorwaarts. Deze actieve ondersteuning van de Brusselse (en Balkenendes) arrogantie zou je één van de dieptepunten van vorig jaar kunnen noemen. Volgens de voorstanders van de grondwet zou een afwijzing als consequentie hebben dat we extra gespitst moeten zijn op de invoering van nieuwe regelingen door Brussel, zoals de Dienstenrichtlijn. Na een overlegperiode van een jaar staat een in wezen ongewijzigde Dienstenrichtlijn weer op de agenda van het Europarlement. Ook Martin Siecker is overtuigd van de beperkte houdbaarheid van het succes van 19 maart: "Ongelooflijk, die arrogantie is er nog steeds. We moeten volgend jaar wéér vol aan de bak."
Dat is volledig juist, en wel over een maand: namelijk op dinsdag 14 februari 2006 in Straatsburg.
Gevaarlijke stilte
Het Europese parlement houdt dan een plenaire vergadering over het concept van de Dienstenrichtlijn en zal erover stemmen. Het Europees Verbond van Vakverenigingen (EVV) wil drie punten binnenhalen:
- de arbeidswetgeving en CAO's onttrekken aan de werking van de Dienstenrichtlijn,
- de Dienstenrichtlijn niet van toepassing laten zijn op diensten in het algemeen belang,
- het oorspronglandbeginsel schrappen.
Overigens was ook het EVV voorstander van de Europese grondwet en de ontwikkeling van de Europese markt met sociale randcondities. Dat is een ernstige onderschatting van het neoliberale karakter van de Europese Unie. Het EVV ziet de Dienstenrichtlijn als een schending van de deal die zij sloot met Jacques Delors, de Franse sociaal-democraat die in de periode 1985-2004 drie maal voorzitter was van de Europese Commissie. Onder de voorwaarde dat ze zich inzette voor de interne markt, zou de vakbeweging de mogelijkheid krijgen in de Europese Unie een sterke, sociale dimensie te ontwikkelen (zie EVV-folder: ETUC demands major changes to the draft directive on services in the internal market, (pdf-file, 1,3 Mb).
Het EVV heeft in december 2005 opgeroepen bekendheid te geven aan de demonstratie in Straatsburg. In Nederland is daaraan tot nu toe geen gehoor gegeven. Op de website van de FNV is geen woord terug te vinden en een vraag aan de actieleiding van 19 maart leidde nog niet tot een concreet antwoord.
Misschien is de FNV al bezig met oplossingen voor de Dienstenrichtlijn. De conclusie van het seminar van FNV-Brussel "Vrij verkeer van diensten en van werknemers", 24 november 2005, luidde immers: Meer samenwerking tussen CWI, arbeidsinspectie en UVW .... De overige organisaties die vorig jaar maart aan het protest tegen de richtlijn van Bolkestein deelnamen, worstelen met de sociale ellende die Balkenende II over ons uitstort, zoals de ziektekostenverzekering, huren, WIA (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen, WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning). Bovendien worden ze in beslag genomen door de gemeenteraadsverkiezingen in maart aanstaande. In het gunstigste geval kom je een verwijzing tegen naar www.dienstenrichtlijn.nl.
Waren vorig jaar velen bezig met eigen acties in Brussel, nu lijkt het alsof alleen ATTAC zich druk maakt om de organisatie van een nieuw protest in Straatsburg. Zo dreigt het succes van vorige jaar de nederlaag van dit jaar te worden.
Zie voor meer informatie: www.dienstenrichtlijn.nl, www.fnv.nl/europa en www.attac.nl
Naschrift
Op 12 januari 2006 maakte de FNV bekend bussen te organiseren naar Straatsburg. Er is beperkt plaats, dus lees snel de oproep.
|