FNV_Net - de vakbeweging op internet

Vakbondswerk met een apestaartje

Het gaat goed met de FNV. In de eerste zes maanden van dit jaar hebben de bonden 10.000 nieuwe leden ingeschreven, bijna net zo veel als over het hele vorige jaar. Het waren vooral de kollektieve en massale akties in de ziekenhuizen en kinderdagverblijven die bijdroegen aan de ledenaanwas. Het traditionele strijdmiddel van de vakbeweging lijkt de FNV geen windeieren te leggen. Maar welke pijlen heeft ze op haar boog als het gaat om moderne strijdvoering? Zijn er al nieuwe wapens in het vakbondswerk?

Op 1 november 1995 heeft onze vakcentrale een rondzendlijst, het FNV_Net, opgezet voor leden en medewerkers van de bonden. Het principe is vrij simpel. Ieder die een e-mail adres heeft, kan zich aanmelden en vervolgens berichten naar die rondzendlijst sturen. Alle aangesloten leden ontvangen deze berichten en kunnen reageren.

Het FNV_Net is oorspronkelijk opgezet om te diskussiëren over de mogelijkheden en belemmeringen die internet en de informatiemaatschappij voor het vakbondswerk opleveren. Deze diskussie werd door de FNV van belang geacht, omdat het internet in de toekomst ingezet zou worden voor de reguliere werkzaamheden en nieuwe vormen van dienstverlening. Door via de lijst plannen en ervaringen uit te wisselen, werd het enerzijds mogelijk elkaar te stimuleren en anderzijds werd bevorderd dat ontwikkelingen op elkaar afgestemd konden worden. Het voordeel van het FNV_Net zou zijn dat dit wellicht zonder formele en tijdrovende strukturen kon worden bereikt.

Moeilijke start

De diskussie over het internet-gebruik kwam moeilijk op gang. Een reden voor deze aarzelende start was het kleine aantal vakbondsleden dat zich had aangemeld bij de rondzendlijst; in het begin niet meer dan dertig, inmiddels ongeveer 125. Een belangrijkere reden is wellicht dat van deze dertig slechts enkelingen, en dat waren dan steeds dezelfden, zich geroepen voelden daadwerkelijk een bijdrage te leveren. Dit had tot gevolg dat maanden van stilte werden afgewisseld met dagen van intensief onderling verkeer tussen dezelfde personen. Terecht merkte één van de deelnemers destijds op dat de 'bevolking' van de rondzendlijst meer de status had van informatie-konsument dan van informatie-producent. En juist dit laatste werd gezien als de toegevoegde waarde van een rondzendlijst.

Over nut en noodzaak van het internet-gebruik is uiteindelijk maar op beperkte schaal gediskussieerd. Opvallend is dat juist het uitblijven van deze diskussie onderwerp van diskussie werd. Zo meende een deelnemer dat helaas niet iedereen in staat is prikkelende teksten te maken. Heb je eenmaal een tekst samengesteld en verspreid, dan zullen anderen de moeite moeten nemen om te reageren. Dit gebeurde vaak niet, waardoor ook de animo van de aktievere deelnemers afneemt. Een ander achtte de rondzendlijst niet geschikt voor lange gedegen diskussies over ingewikkelde onderwerpen. E-mail zou alleen maar voor korte mededelingen zijn.

FNV_Net nieuwe stijl

Om te voorkomen dat het FNV_Net zou doodbloeden, heeft een aantal deelnemers aangedrongen op een verbreding van het debat: niet alleen internet-gebruik, maar ook de bespreking van andere vakbondsrelevante zaken. Dit voorstel werd breed gedragen en zo ontstond een algemene diskussielijst. Het FNV_Net bleef echter dunbevolkt en de meeste mensen verscholen zich achter hun beeldscherm. Zo kon het gebeuren dat maandenlang op het FNV_Net niks werd vernomen.

Sinds mei dit jaar is dankzij twee buschauffeurs gelukkig de stilte op het FNV_Net ruw verstoord. Ze hekelden de passiviteit van de andere deelnemers en namen zelf het voortouw. Hun berichten gingen over de perikelen in het openbaar vervoer, met name rondom de opstelling van de bond. "Zonder bond kunnen we het helemaal wel shaken! En dat ben ik ook roerend met je eens. Het CNV of de VLD zijn ronduit lachertjes van de eerste orde, zeker in onze bedrijfstak, dus dat neem ik niet serieus. Maar Bondgenoten beseft ook wel dat werknemers in het OV toch georganiseerd willen blijven, en ook al zijn ze het dan niet eens met het 'beleid' van Bondgenoten (en dat zijn er meer dan je denkt...) toch bleven de meeste hangen als lid, zij het dat bij de meeste 'leden' de veters inmiddels uit hun schoenen springen van woede! Bondgenoten heeft een machtspositie en buit die gewoon uit!"

De twee heren oogstten met hun berichtenstroom veel kritiek. Niet zozeer op de inhoud van hun boodschap, maar op de frekwentie waarmee zij de rondzendlijst 'bestookten'. Voor een aantal deelnemers was dit kennelijk teveel van het goede.

Status FNV_Net

De twee chauffeurs hoopten een reaktie los te krijgen van de 'top' van de bond. Zij ergerden zich aan diens hautaine houding en vroegen zich af waarom ze niks via FNV_Net van Bondgenoten hoorden. De lijstbeheerder antwoordde dat "de rondzendlijst oorspronkelijk is opgezet als electronisch platform waarop leden en bezoldigden (indien zij dat wenselijk vinden) met elkaar van gedachten kunnen wisselen. (...) Dit betekent dat het geen officieel kommunikatiekanaal naar het 'apparaat van de bond' is. Daar bedoel ik mee te zeggen dat op vragen, opmerkingen, ontboezemingen, of wat dan ook door de deelnemers aan de rondzendlijst gereageerd kan worden, indien zij dat wenselijk vinden. Niemand is dus ergens toe verplicht." Van de top en bestuurders van een bond wordt op FNV_Net inderdaad zelden iets vernomen.

De vrijblijvendheid die een rondzendlijst biedt, kan ook haar einde betekenen. Lees bijvoorbeeld een kommentaar van de lijstbeheerder na twee jaar FNV_Net: "Vaak blijkt dat de verschillende deelnemers van FNV_Net sterk uiteenlopende wensen en verwachtingen hebben van de rondzendlijst. Wanneer die verwachtingen niet aansluiten op de feitelijke opzet en voorziene inbedding in de organisatie van de FNV, zijn teleurstellingen op voorhand gegarandeerd."

Hiervan zijn genoeg voorbeelden. Voor sommige kaderleden is internet een nieuw wapen in de strijd, maar met de FNV win je er zeker de oorlog niet mee!

Ron van Baden
(FNV Bondgenoten)

Via de webpagina van de FNV kan iedereen zich aanmelden voor de diskussielijst: http://www.fnv.nl