Europa, staat en vakbeweging - lezerskonferentie

Kaders bij het thema

De globalisering van de wereldekonomie en de europese eenwording vormen voor veel nationale regeringen een exkuus om zich achter te verschuilen. Hun macht zou zo beperkt zijn geworden tegenover de almacht van de wereldmarkt en de europese instituties dat zij niet meer aangesproken zouden kunnen worden op de grote sociale problemen, zoals de toenemende armoede en de massale werkloosheid.

Het is waar dat de druk van de wereldmarkt en het neoliberalisme toeneemt. Zie alleen al het uitstekende, maar verontrustende artikel in het vorige nummer van Solidariteit over het MAI (Multilateraal Akkoord inzake Investeringen). Tevens wordt de beleidsruimte van nationale staten in West-Europa kleiner met de komst van de euro en door het stabiliteitspakt. Maar de nationale staten blijven voorlopig nog een machtsfaktor van belang.

Redaktie

Tom Etty,

Internationale Zaken FNV - forum lezerskonferentie

Vele tientallen jaren is nu al door allerlei deskundigen de ondergang van de nationale staat geproklameerd. Ik zie daar nog niet dramaties veel van waar worden. Hoewel tegenwoordig zeker veel dingen in 'Brussel' worden besloten waarover vroeger alleen 'Den Haag' jets te vertellen had, liggen de belangrijkste zaken nog vast in handen van nationale overheden. Het kan dat de EMU daarin de komende jaren snel een ingrijpende verandering gaat brengen, maar dat is voorlopig toch eerder een stelling dan een vaststelling.

Of de EU zich op afzienbare termijn tot een politieke unie zal ontwikkelen die funkties heeft gelijkwaardig aan die van de nationale staat, lijkt mij zeer de vraag. De EU staat daar op dit moment nog ver vanaf. 1k denk dat de beoogde uitbreiding met een groot aantal nieuwe lidstaten, die van totaal verschillende snit zijn dan de huidige vijftien, een snelle ontwikkeling in de bedoelde richting niet erg zal bevorderen, om het voorzichtig uit te drukken.

Ik vind het moeilijk om over de mogelijke gevolgen van het MAI iets te zeggen dat hout snijdt. Het is a) niet duidelijk of het MAI er wel komt en b) als het er komt, is nog verre van duidelijk hoe het eruit zal zien. Als dat laatste wel duidelijk is geworden, is c) nog belangrijk te weten welke uitzonderingen op het akkoord de betrokken lidstaten voor zich zullen bedingen.

Voor de vakbeweging is het essentieel dat fundamentele, internationale arbeidsnormen (ILO-verdragen over vrijheid van vakvereniging, onderhandelingsvrijheid, dwangarbeid, diskriminatie in arbeid en beroep, en kinderarbeid) door en in het MAI erkend en beschermd worden. Zo niet, dan zal zij zich er zeer waarschijnlijk krachtig tegen verzetten.

Barbara Hoheneder,

persoonlijk medewerkster in het Europees Parlement - forum lezerskonferentie

In de aanloop naar de gemeenschappelijke munt hebben de lidstaten van de EU met groot enthousiasme de uitgaven voor een aktief werkgelegenheids- en sociaal beleid teruggedraaid. Het stabiliteitspakt zorg er voor dat dit ook in de toekomst zo blijft.

Met de marsen tegen werkloosheid, armoede en sociale uitsluiting van vorig jaar is voor het eerst op europees nivo tegen de gevolgen van het neoliberalisme geprotesteerd. Jammer genoeg maakte de europese vakbeweging geen deel uit van deze internationale beweging. Nog steeds richten de vakorganisaties zich meer op hun eigen regeringen dan op het europees beleid.

Met de invoering van de gemeenschappelijke munt is de grote, europese markt voltooid. Politieke maatregelen om de sociale gevolgen van de grenzeloze konkurrentie te verzachten, ontbreken. Wat we nodig hebben, is een Sociale Unie met duidelijke bevoegdheden om op europees nivo werkloosheid en armoede tegen te gaan. Tot nu toe missen we de vakbeweging als bondgenoot in deze strijd.

Papatya Nalbantoglu,

publiciste - forum lezerskonferentie

Het idee achter Europa is gebaseerd op koncentratie van macht en centralisatie van kapitaal. Daarmee sluit de Europese Unie de eigen dynamiek van de afzonderlijke lidstaten en de onderlinge belangentegenstellingen uit.

De vakbeweging Is daarop geen uitzondering. Van een vakbeweging zoals de nederlandse FNV, die ondanks het centraal overlegmodel tot nu toe geen strukturele maatregelen wist te treffen onder andere met betrekking tot racisme, verwacht ik niet veel.

Dat geldt ook voor de nederlandse staat, die in een Europa van Duitsland, Engeland en Frankrijk, slechts een miniskuul onderdeel (kolonie?) is van het geheel.

Francois Vercammen,

belgies komitee Euromarsen - forum lezerskonferentie

Weg met de EU en de Muntunie! Leve het andere Europa - sociaal, ekologies, demokraties, feministies, vreedzaam en solidair! Deze heerlijke radikale linkse slogans drukken mijn afkeer uit voor de propaganda-brochures die in Brussel/Luxemburg worden uitgegeven; ze kosten miljarden en beloven ons het paradijs op aarde, als de 'euro' en de europese muntunie er maar komen.

Is de EU 'sociaal'? Werpt de EU een dam op tegen de globalisering van de ekonomie? Is zij het tegengif voor de voortschrijdende amerikanisering van de sociale verhoudingen? Biedt zij soelaas voor een aftakelende vakbeweging? Is de euro de springplank om uit het dal van de ekonomiese stagnatie te kruipen?

Op al deze vragen antwoorden de Europese Ministerraad en de Europese Commissie: 'ja'. De enigen die nog volmondiger 'ja' roepen, zijnde sociaal-demokratiese leiders en de woordvoerders van het Europees Verbond van Vakverenigingen (EVV). Ze hebben bovendien de trieste taak op zich genomen om bij de werkende bevolking iedere oppositie te fnuiken en het sociaal verzet in de praktijk lam te leggen. Dit EVV beschermt de Europese Commissie en weigert dus de europese arbeidersklasse te verenigen in solidariteit en aktie!

Maar dat lukt niet of slechts gedeeltelijk. Immers, de statistieken, de opiniepeilingen en... de strijd spreken die propaganda tegen! Het voorbeeld van Renault heeft voor miljoenen werkers en de hele openbare opinie aangetoond hoe de grondwet van de EU volmacht geeft op ekonomies vlak en iedere sociale wetgeving en sanktie totaal machteloos staan.

De vraag is dus niet: voor of tegen de EU. Maar wel: wat moet de EU vervangen? Welke strategie is efficiënt?

Twee vooropstellingen. Eén: de opbouw van de EU en de neoliberale politiek gaan sinds vijftien jaar hand in hand. Een breuk met de neoliberale politiek betekent een breuk met de EU, en omgekeerd. Twee: deze neoliberale EU stoppen kan niet gebeuren doorheen de bestaande europese instellingen, maar dankzij het sociale verzet op europees vlak. Daarvan hangt alles af!

Dit verzet moet zo sterk worden - te beginnen in één land - dat de regering door de knieën gaat en de konvergentiekriteria en het 'stabiliteitspakt' niet langer respekteert. Het vereist ook dat in ieder land en op europees vlak de sociale bewegingen eisen formuleren zonder zich op te sluiten in het harnas van de verdragen van Maastricht en Amsterdam. Het vereist ook dat er een Europees Charter van gemeenschappelijke eisen en voorstellen wordt uitgewerkt en gepropageerd. Dat was de boodschap van de 50.000 manifestanten van 14 juni 1997.

Ja, dat zal niet zonder slag of stoot gebeuren! Dat kan niet zonder een politieke krisis! Liever die krisis die een nieuw perspektief opent, dan de voortschrijdende ellende die koren op de molen betekent voor uiterst-rechts en fascisme.

Quo Vadis,

locatie van de lezerskonferentie

Welke buurt is na 1492 nog in de gelukkige positie over het Einde van de Wereld te beschikken. Tot die tijd leek de wereld plat en de horizon Het Einde van de Wereld...

Op 18 april zijn jullie welkom op deze unieke plek: aan boord van het binnenvaartschip de Quo Vadis is 'Het Einde van de Wereld' gevestigd. In 1984 werd het voormalig kantoorpand van Cornelder aan de Sumatrakade gekraakt. In de kantine startte de Bewonersgroep Oostelijk Havengebied daar een woens- en vrijdag buurtrestaurant waar honderden mensen uit de hele stad graag kwamen. Toen in het kader van de nieuwbouw het pand moest wijken, konden wij een schip aankopen om dat alom gewaardeerde projekt, dat helemaal op vrijwilligers draait, voort te zetten. Ieder die meewerkt, krijgt daarvoor Sea Miles, de munteenheid waarmee je aan boord kunt eten en drinken, of sparen op de Sea-Miles bank. Bij 150, kun je de boot een dagdeel gebruiken. Kom ook eens eten of meehelpen!

Alice Roegholt, Stichting de Golf