welkom
edities
inhoud

Naar een Ander Europa - terugblik marsen en demonstratie

Histories

DE 'SPREEKSTALMEESTER' (Hans Boot) riep om de vijftien minuten hoeveel mensen er waren. Twintigduizend, vijfentwintigduizend, dertigduizend tot we (door de politie bevestigd) aan de vijftigduizend waren gekomen. Het tijdstip van vertrek moest uitgesteld worden, ook omdat we wilden wachten op de vierduizend Italianen die onderweg waren (later bleek dat zij gewelddadig door de politie waren tegengehouden). Uiteindelijk ging de bonte stoet om half drie van start. Vanaf het podium was dit een prachtig gezicht, om half vier was de Dam nog een mensenzee. Op dat moment was de Mobiele Eenheid nergens te bekennen. Alles verliep vriendelijk en soepel. De platte petten stonden lekker in de zon hun diensturen vol te maken. Om vijf uur vertrokken de laatste demonstranten, vlak daarna kwamen de eerste al weer terug. De omsingeling was haast voltooid. Onderbroken door begroetingen van demonstranten uit vrijwei alle europese landen, uit Amerika, Brazilië, Canada, Filippijnen, Ghana, Iran, Irak, Japan, Marokko, Oekraïne en Zuid-Korea, voltooiden muziek- en theatergroepen uit verschillende landen de - voor Nederland unieke - internationale en strijdbare sfeer.

Vrij vervoer

De ME is niet afzijdig gebleven. Een dag eerder hadden ze at huisgehouden. Tijdens de demonstratie traden ze een paar maal provocerend en hard op. Toen de berichten over de gevangen en geblokkeerde Italianen begonnen binnen te druppelen, werd de

Dam door meerdere rijen ME-bussen afgegrendeld. De Italianen waren bijna twee dagen onderweg geweest en hadden van de eis 'vrij vervoer in een vrij Europa' een politieke daad gemaakt. Zeer goed georganiseerd en gedisciplineerd kwamen ze in Amsterdam aan. Hun daad werd gekriminaliseerd door de beschuldiging een trein gesloopt te hebben. Tweehonderd van hen werden gearresteerd, de anderen weigerden het Centraai Station te verlaten. De ME trad bot, zeer bot op.

We hebben de - zeer oude - treinen met eigen ogen gezien, van 'sloop' was geen sprake, wel van graffiti en een paar gekneusde - zeer oude - spiegels. Overleg met Patijn en zijn staf bleek zinloos. Na beraad met de Italianen en veel gezeik met allerlei kommandanten kwam het niet-gearresteerde deel naar de Dam om daar stormachtig verwelkomd te worden.

Op het podium was inmiddels een zeer moeilijke beslissing genomen. Moest er opgeroepen worden om massaal naar het station te gaan? De berichten waren verward. De demonstratie was in voile gang. Een deel van de organisatie was druk bezig de Italianen een vrije doorgang naar de Dam te bezorgen. In korte tijd werd er beslist alle beschikbare informatie over de Italianen in meerdere talen te verstrekken en niet op te roepen hen massaal te 'bevrijden'; op dat moment waren de rijen ME-bussen nog dikker.

Voorbeeldig

De Italianen moesten dezelfde zaterdag nog terug. Ze weigerden te vertrekken zonder hun gearresteerde kameraden die in een trein ergens 'geparkeerd' stonden. Na veel onderhandelen, intimidatie, overleg met de arnhemse burgemeester en de gelderse kommissaris van de koningin reed 's nachts om drie uur - begeleid door applaus - de lange trein met alle Italianen weg. Ze waren door de Nederlandse Spoorwegen voorzien van eten en drinken en door een lid van het komitee marsen in het italiaans via de stationsomroep geïnformeerd. Even dreigde een nieuwe kloppartij, toen de ME-kommandant de trein wilde volstouwen met zijn manschappen. Na diverse onderbrekingen en een registratie door de duitse politie zijn de Italianen weer thuisgekomen. Hun gedrag -veel jongeren - en hun politieke daad waren indrukwekkend en voorbeeldig. Geheel daarmee in tegenspraak was het optreden van de nederlandse, politieke en politionele autoriteiten.

Onderzoek

De volgende dagen, tijdens de Eurotop, hebben die autoriteiten de politie nog veel verder laten gaan. Mensen werden op flinterdunne gronden opgepakt, vastgezet en schandelijk behandeld. Alles wat mogelijk was om mensen te intimideren en te treiteren werd uit kast gehaald. Terecht dat het Autonoom Centrum op basis van 234 klachten een zwartboek heeft samengesteld. Deze zware aanklacht dient gekocht en gelezen te worden en vooral niet in de doofpot te raken. Juist, omdat de justitie bijna alle klachten heeft laten vallen. Groepen mensen werden systematies als tuig - 'chaoten en autonomen' - afgeschilderd om daarna op basis daarvan iedereen van die groep als tuig aan te pakken. Ook andere zaken wettigen de indruk dat de justitie de grenzen verlegt en bezig lijkt uit te testen hoever ze kan gaan.

De eis van onder andere het Autonoom Centrum dat er een (zo) onafhankelijk (mogelijk) onderzoek wordt ingesteld, steunen wij van harte. Met name het beleid van de top van het verantwoordelijke overheidsapparaat zal onderzocht moeten worden. Heel wat agenten zijn de fout ingegaan, maar we weten dat daarop ook binnen het 'korps' kritiek is. Er zijn agenten geweest die zich korrekt gedragen hebben, openlijk protesteerden en in hun rol van hulpofficier van justitie weigerden mensen vast te zetten die op vage gronden opgepakt waren.

Aardbeien

En dan het Verdrag van Amsterdam, we zouden het bijna vergeten. Vooraf was daar flink propaganda voor gemaakt: meer demokratie, meer banen, meer landen, meer rechten. De folder van Postbus 51, "Wij en Europa", leek het vooral belangrijk te vinden dat we dankzij de Europese Unie al in maart op de hoek redelijk geprijsde, spaanse aardbeien konden kopen (de dieselwalm en andere milieuproblemen zullen we daarna gezamenlijk bestrijden). Hoewel over de definitieve tekst van het Verdrag van Amsterdam nog diskreet gesteggeld wordt, zijn zelfs de deskundigen het erover eens dat van enige voortgang nauwelijks sprake is. De overeenstemming over het stabiliteitspakt, doorgaan met bezuinigen, lijkt het meest serieuze resultaat. Ook al spreekt de nieuwe folder van Postbus 51, "Het Verdrag van Amsterdam", van een groot sukses. Die folder beweert overigens heel wat. Bijvoorbeeld dat het Verdrag een winst is voor vrouwen: "Zij moeten voortaan voor gelijk of voor werk van gelijke waarde evenveel betaald krijgen als mannen." Velen zullen echter weten dat deze regel al sinds 1975 in Europa van kracht is. Navraag bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken levert na een serie doorschakelingen de verzuchting van een ambtenaar op dat hij die folder niet geschreven heeft. Dat kan kloppen, het zullen zijn kollegaas geweest zijn. Tot slot een opmerking over het 'nieuw ekonomies humanisme', waarmee Jospin vlak voor de Eurotop de verkiezingen in Frankrijk had gewonnen. In de kombinatie met het stabiliteitspakt zag Jospin geen problemen, wet wilde hij nog iets 'sociaals' binnenhalen om zijn kiezers tevreden te stellen. De andere regeringsleiders hadden daar ook wel behoefte aan. Zo werd, onder de bezielende leiding van de nederlandse regering, besloten in het najaar in Luxemburg een konferentie te houden over werkloosheid. Om de markt niet in de wielen te rijden, is vastgelegd dat extra gemeenschappelijk beleid in de sfeer van de werkgelegenheid geen geld mag kosten.

Afwezige vakbeweging

We hebben volop meegedraaid in de brede koalitie van de Top van Onderop en met name in de organisatie van de Euromarsen en de demonstratie. De laatste was vooral een groot sukses door de krachtige mobilisatie in Engeland, Frankrijk, Italië en Spanje door basisorganisaties (van werklozen), (onafhankelijke) vakbonden en politieke groeperingen. Nederlanders vormden een minderheid.

Wat de marsen betreft, zou de nederlandse organisatie opgevat kunnen worden als het 'uitvoerend komitee' van een internationale organisatie. In de plaatselijke komitees -vaak brede koalities van allerlei groepringen, soms een heel kleine, zeer aktieve groep, zoals in Hilversum - is bergen werk verzet. Mede door te beperkte informatie vanuit het internationale sekretariaat in Parijs, waren die komitees vaak onvoldoende voorbereid op het specifieke karakter van de groepen lopers. Met name het direkte kontakt met werklozen en daklozen in Nederland werd door de lopers gemist. Dat heeft beslist ook te maken met de organisatie van werklozen in ons land en de krakkemikkige rol daarin van de vakbeweging. Die vakbeweging heeft, ondanks de materiële steun van de Voedingsbond FNV (met name in Amsterdam) en voorzover mogelijk van de Vrouwenbond FNV en de deelname van vooral individuele leden, de marsen en de demonstratie pijnlijk genegeerd. We zouden ook kunnen zeggen: die vakbeweging heeft een geweldige kans gemist een herkenbare organisatie te zijn voor uitkeringsgerechtigden en andere gemarginaliseerde groepen. Uiteindelijk is alles op poten gezet en gehouden door een kleine groep vrijwilligers, zeker klein in verhouding met de omvang van het werk. Gezien het resultaat, zowel de marsen als de demonstratie hebben geschiedenis gemaakt, heeft die kleine groep fantasties werk verricht. De brede koalitie van het Platform naar een Ander Europa heeft vooral in de werkgroepen van de Top van Onderop gefunktioneerd. Voor verschillende groepen van die koalitie was de bemoeienis met sociaal-ekonomiese vraagstukken en strijd nieuw en ongewoon. Hopelijk komt daarin door de opgedane ervaringen enige verandering. Wat de grote(re) aangesloten organisaties betreft, bijvoorbeeld GroenLinks, was het opvallend dat hun deelname vooral verbaal was; een aantal plaatselijke komitees vormden daarin enigszins een uitzondering. Maar het meest opvallend was toch wel, het zij hier herhaald, de volstrekte afwezigheid van de officiële vakbeweging. De inzet van plaatselijke afdelingen en individuele leden was daarom des te bewonderingswaardig.

Hans Boot, Ton Dijkstra en Ailko van der Veen

Het Zwartboek is te bestellen door overmaking van 10 gulden op gironummer 6131418, Stichting Afval Amsterdam; vermelding: Zwartboek politieoptreden EU rot op.