welkom
edities
inhoud

Buitenland - België; dreigende sluiting Renault Vilvoorde

"Openhouden is ook een strijd voor een sociaal Europa"

Danny van Hecke, 43 jaar en lid van de OR, Benny van Noten, 37 jaar en vrijgesteld voor het werk in het Komitee van Veiligheid, werken respektievelijk 24 en 19 jaar bij Renault. Het is hun eerste baan. Beiden zijn lid van het ABVV ("het socialisties vakverbond"). Hun gezamenlijk verhaal volgt hier als één citaat.

Donderslag

Donderdag 27 februari waren een paar managers van het parijse hoofdkantoor in Vilvoorde op bezoek. Het ging over nieuwe investeringen in de parking, vanwaar de distributie geschiedt. Om half vijf in de namiddag begon daarover het gesprek. Een half uur later kwam er een fax uit Parijs dat Vilvoorde dicht moest. Dat was voor iedereen, ook voor de parijse managers, een donderslag bij heldere hemel.

Vlak daarvoor was er al een eerste signaal. De parking zou leeggehaald worden, want door een blokkade van truckers aan de spaanse grens zou er een achterstand in de distributie in Frankrijk ontstaan. We vertrouwden het niet en hebben de 4.500 wagens direkt geblokkeerd. Vanaf dat moment is de parking bewaakt en de fabriek bezet om te verhinderen dat de wagens en de machines weggehaald worden. Om zes uur hebben we de mensen toegesproken en nog dezelfde avond hadden we onze eerste protestdemonstratie naar het gemeentehuis en de burgemeester gezegd dat we het er niet mee eens waren.

Dat het op donderdag was, is een geluk bij een ongeluk. Door de slapte op de markt werkten we niet op vrijdag. Was het bericht een dag later gekomen, hadden we de maandag voor een lege fabriek en parking gestaan.

De bevolking leeft ontzettend mee en staat achter ons. Vilvoorde is een klein plaatsje met 15.000 inwoners en een lange, rode traditie. Wij zijn de laatste grote industrie, de eerste vestiging, 1925, van Renault buiten Frankrijk. Bij ons is 97 procent gesindikeerd, iets meer ABVV dan het christelijke ACV. In heel België wordt goed op onze strijd gereageerd. Er is zelfs een spontane boykot van Renault gekomen. Mensen zeggen: 'Als Renault de arbeiders snijdt, snijden wij Renault'. De steun moeten we behouden en daar werken we natuurlijk aan."

Overkapaciteit

"Niemand zag het aankomen. Als vakbondslid weetje waarop je moet letten. De voorraad voor de distributie was normaal. Als er geen investeringen meer worden verricht of er langere tijd verliezen zijn, weet je dat een sluiting mogelijk is. Maar bij ons is in 1993 nog voor tien miljard frank (ongeveer een half miljard gulden) geïnvesteerd. De realisatie daarvan is nog niet afgerond. En alleen al in januari van dit jaar maakten we vijf miljoen [gulden] winst. We werden steeds aan de andere Renault-fabrieken als voorbeeld gesteld. 'Die maken kwaliteit, die maken produktie'. Ook zijn we in staat op één produktielijn meerdere modellen te maken. Bij Renault kan dat verder niet. We hebben slechts één probleem, we hebben geen persen en die zijn essentieel. Maar de grote patroon van Renault, Schweitzer, wil een andere koers. Kwaliteit maakt minder uit, als de klant maar tevreden is.

Een oneffenheid in de lak is alleen een probleem als de klant het ziet. Verder gaat Renault over op een systeem van één model per lijn. Maar de belangrijkste oorzaak is de overkapaciteit op de europese markt en de politieke situatie in Frankrijk. Alleen al in West-Europa kende de totale auto-industrie in 1996 een overkapaciteit van vijf miljoen wagens. Bij Renault zijn dat er zo'n duizend per dag, iets meer dan onze dagelijkse produktie Clio's en Méganes.

Na tien jaar winst, maakte Renault in 1996 een verlies van een 1,7 miljard gulden. In Frankrijk wilde Renault vijfduizend mensen ouder dan vijftig laten afvloeien met steun van de regering. Maar die weigerde en het parlement durfde niet, het was te veel geld. Vorig jaar ging er al een fabriek dicht en een paar jaar geleden het histories moederbedrijf in Billancourt bij Parijs. Daar kwamen drieduizend mensen op straat te staan en dat gaf veel kommotie. Zo viel het oog van Schweitzer op Vilvoorde."

Internationale steun

"De sfeer bij de bewaking en bezetting is goed. Elke maandag hebben we een grote vergadering. Dag en nacht staan we met zo'n vijftig mensen bij de poort, soms loopt het op tot driehonderd. Na vier weken is bij sommige mensen de frustratie heel hoog. Als je bijvoorbeeld bent demonstreren in Parijs en Schweitzer zegt weer voor de radio of tv dat de fabriek dicht moet. Dan is het moeilijk. Het is af en toe zwaar de mensen te kalmeren. Bij sommigen slaat de woede om in geweld. Dat zijn soms mensen die je normaal niet ziet in de fabriek. Maar die vrezen ook hun job, hun toekomst is weg. De mensen worden hard en veranderen. Kalme mensen die verharden. We willen tonen dat we kwaad zijn. Maar de machines blijven in onderhoud, ze zijn in perfekte staat. Als je binnenkomt, is het direkt duidelijk dat we zo weer volop kunnen draaien.

Afgelopen maandag hadden we een aktiebijeenkomst bij een expositiesalon in Brussel. Vakantiestands, ook franse. We waren met vijfhonderd en de politie stond daar met twintig, in kompleet gevechtstenue. Er zijn wat klappen gevallen, we gingen toch naar binnen en hebben de politie in bescherming moeten nemen. De pers staat nog wel aan onze kant, maar elk geweld zal tegen ons gebruikt warden. De kommerciële tv loert op sensatie, ze willen ons vechtend met de Rijkswacht zien.

De solidariteit is geweldig, binnen en buiten België. Dat geeft moed. We krijgen dagelijks pakken steunbetuigingen. Uit Zweden, Noorwegen, Rusband, Amerika, Duitsband en Frankrijk, ook uit Nederland; laatst tien man die uit Gent kwamen lopen, zo'n honderd kilometer. De steun uit Frankrijk is voor ons het belangrijkst. Als we die kunnen winnen, staan we sterker. Het is dezelfde baas. Schweitzer heeft gezegd: 'volgend jaar gaan er weer drieduizend uit.' En dat zal nog een paar jaar doorgaan. Wij zeggen: 'vandaag Vilvoorde, morgen gij'."

Franse vakbeweging

"Van groot belang is wat de franse vakbeweging gaat doen. Die moeten we de tijd geven haar leden uit te leggen wat er gaande is en hen te mobiliseren. Dat is geen kwestie van een paar weken. Wij moeten dat niet voorschrijven. In Frankrijk gaat het over zo'n vijftien bonden die op één lijn moeten zien te komen. Twee weken geleden was er een staking in Spanje, Slovenië en Frankrijk, bij alle bedrijven van Renault. De Spanjaarden zitten moeilijk, er is weinig werkgelegenheid en zij zouden een deel van onze produktie krijgen. En ze hebben de persen. Daar ligt een taak voor de spaanse vakbeweging. Als wij spreken over Europa, dan moet dat sociaal zijn. Dat is wat we ledereen duidelijk maken. Dus laten we spreken over arbeidstijdverkorting. Het mag niet zo zijn dat de arbeider gebruikt wordt als er werk is en daarna weer op straat wordt gezet. In Frankrijk variëren de standpunten over arbeidstijdverkorting nogal. Er zijn bonden voor 32 uur zonder loonverlies en andere voor 36 uur met loonverlies. En daar schiet de politiek ook nog eens tussendoor. Er cirkuleert een voorstel om in het hele koncern 15 procent korter te gaan werken, met 15 procent minder loon. Als dat waar is, zetten ze hoog in, want de overkapaciteit is ongeveer 10 procent. Maar voor Vilvoorde zoeken ze in Parijs geen oplossing, ze willen een hergroepering van Renault, waarbij meer produktie naar Frankrijk moet. Dus nogmaals, de franse vakbeweging moet de druk opvoeren. Stakingen van een uur, zoals in Flins en Lary, zijn goed, maar het is slechts een uur. Wij bouwen een breed front op en Schweitzer probeert dat te splitsen en bewerkt de pers. Nu weer over het loonverschil tussen België en Frankrijk. Wij zouden te duur zijn, dat is nooit eerder een probleem geweest. Daarbij is het de vraag of het waar is, de produktiviteit is bij ons hoog opgevoerd."

Rechtszaak

"Bij de Mars voor Werk in Brussel van 16 maart liepen misschien wel honderdduizend mensen mee, waaronder veel franse vakbondsbeden. Het ging ook voor werk bij Forges de Clabeque; een week eerder hadden we een betoging in Vilvoorde met drieduizend mensen.

Met alles wat er in België aan de hand is, twijfelen de mensen aan de politiek. Ze zien dat de parlementariërs die ze gekozen hebben en die de wetten uitvaardigen, korrupt zijn en geld van de bedrijven krijgen voor hun verkiezingen. Dehaene, de premier, zou achter ons staan, maar het zijn woorden. Zelfs de liberalen zeggen dat de regering moet ingrijpen. Renault wordt aan de schandpaal genageld, omdat ze de wetten heeft overtreden, niet omdat ze Vilvoorde sluit. De politici vechten voor een veroordeling, niet voor ons werk. De arbeider wil werk en de politici zeggen 'dat kunnen we niet'. Een andere kwestie is de rechtszaak in Frankrijk, volgende week. De Euro-OR van Renault is niet geraadpleegd en dat is een overtreding. Als die zaak lukt, moeten ze ons minstens een half jaar uitstel geven."

Hoge hoed

"Wij leven van dag tot dag, van week tot week, en er duiken natuurlijk problemen op. Er zijn bijvoorbeeld de verschillen tussen arbeiders (ongeveer tweederde van de 3.100), bedienden en middenkader. De opzegtermijn van bedienden kan oplopen tot vijf jaar, dan moeten ze bij sluiting vijf jaar worden doorbetaald. Terwijl het maximum voor de arbeiders 4.500 gulden is. Dan zijn er bedienden die denken, geef mij die vijf jaar maar. Het is een minderheid, maar die maakt veel lawaai en wordt opgestookt door het middenkader. We zijn een maand bezig, dus wil iedereen best weten, als het fout loopt, wat er aan het eind in de hoge hoed is. In de pers gaan geruchten van een kwart miljoen [gulden] per werknemer. Daar deugt helemaal niets van. Voor de hele sluiting is zevenhonderd miljoen [gulden] gereserveerd. Dat is voor alles wat met de sluiting van doen heeft. Dus ook het afkopen van toeleveranciers enzovoort. Er zal minder overblijven dan het wettelijk minimum. Met deze feiten moeten we de twijfelaars, die er altijd zijn, over de streep halen. Zo kunnen we steeds weer laten zien dat het werk behouden moet blijven, dus de fabriek open. De schok is bij veel mensen groot. Renault was zoiets als de staat of een bank. Een vaste job voor het leven, een lening kreeg je zo. En dat is gebeurd. Mensen hebben risikoos genomen en kunnen nu hun leningen niet meer aflossen. Ze zien het einde van de tunnel niet meer. Uit de mijnsluitingen weten we dat de uitkeringen elk jaar lager werden, kinderen niet meer naar bepaalde scholen kunnen en meer dan de helft van de huwelijken op de klippen zijn gelopen. Kans op een nieuwe job is er weinig. Kontrakten voor zes maanden en als je braaf bent, krijg je een verlenging."

Samen met anderen

"Vergeet niet dat we de afgelopen jaren van onze kant al alles gedaan hebben. Flexibiliteit, werkdagen van negen uur, een loonstop en just in time met de toeleveranciers. En daar vallen ook de klappen, ongeveer net zoveel als bij ons. Er is al aktie geweest bij een bedrijf dat de zetels maakt. Als dat plat gaat, ligt het ook in Frankrijk stil. Daar zijn kort geleden nieuwe investeringen gedaan. Een ander bedrijf had nieuwe bussen gekocht voor het personeelsvervoer. Wij proberen Renault financieel te raken. We gaan voor het openhouden van Vilvoorde, maar de mensen zullen moeten beslissen. In de hoge hoed zit niet veel. Maar het kan zijn dat 32 uur geaksepteerd wordt met loonverlies, ook al is dat de oplossing niet. Vroeger stonden we niet zo stil bij Europa, maar nu zien we dat het Europa zonder grenzen voor de banken en grote koncerns is. Dat is dus het nieuwe Europa, alles wordt op zijn kop gezet. Het kapitaal verscherpt zich en politici staan te kijken. Daarom staat achter onze direkte strijd, de strijd voor een sociaal Europa. Samen met anderen."

Ailko van der Veen

Solidariteitsverklaringen naar: ABVV, Renault Vilvoorde, Mechelsestraat 6, 1800 Vilvoorde België. Fax: 00-32-2-2543809.