Ook de lezerskonferentie heeft geld gekost. Financiële steun aan Solidariteit blijft hard nodig. Aan de achterkant van dit nummer staat onze steunkaart. Getekend door Jan Smeets en gratis gedrukt door het drukkerskollektief Salsedo uit Breda. Voor een piek kun je iemand de groeten doen. Te bestellen bij ons korrespondentieadres.

Redaktioneel

Voor herhaling vatbaar.

Een heel nummer gewijd aan de eerste lezerskonferentie van Solidariteit van 16 juni 1984. Eerste, omdat we één konklusie al kunnen trekken: de lezerskonferentie is voor herhaling vatbaar en moet als het even kan jaarlijks terugkeren. Een veel gehoorde reaktie die een stimulans is voor allen die op één of andere manier aan Solidariteit meewerken. Maar laten we niet direkt zo hard van stapel lopen en eerst nog even stilstaan bij de voorgeschiedenis en voorbereiding van de lezerskonferentie.

Al voordat ons nulde nummer in maart 1983 uitkwam, werd er over een lezerskonferentie gesproken. Dat was 9 oktober 1982 in Vlissingen in het kantoor van de bedrijfledengroep van de Industriebond FNV van De Schelde, waar zo'n dertig mensen besloten tot de oprichting van het blad Solidariteit. Toen misschien wat voorbarig, we hadden immers nog geen lezers, maar gelijk ook heel logisch omdat zo'n konferentie precies past in de bedoelingen van Solidariteit. Namelijk de diskussie organiseren en voeren over versterking van de vakbondsstrijd.

Publiekstrekkers

Eind maart 1984 - na één jaar bestaan - besloot de redaktieraad de voorbereiding in gang te zetten. Behalve een diskussie over het blad en de verbetering ervan, zou de lezerskonferentie Solidariteit in een brede (vakbonds)publieke belangstelling moeten plaatsen. Een belangrijke 'bijbedoeling', want de mond-tot-mond reklame werkt wel - onder andere via het kolporteren - maar is een zaak van lange adem.

Daarom koos de voorbereidingskommissie, bestaande uit leden van de redaktie en redaktieraad en abonnees, voor een spektakulair middagdebat tussen publiekstrekkende sprekers. Zo zouden de media niet om Solidariteit heen kunnen en aktieve vakbondsleden weet krijgen van het bestaan van ons blad. Ernest Mandel werd al gauw bereid gevonden om mee te werken aan een diskussie over arbeidstijdverkorting. Het benaderen van een aansprekende gesprekspartner was de volgende stap. Dat zou in de eerste plaats iemand moeten zijn die verantwoordelijkheid draagt voor het vakbondsbeleid. Gekozen werd voor Hans Pont, vice-voorzitter van de AbvaKabo; door velen gezien als de grote strateeg achter de ambtenarenakties van vorig najaar en de eerst aangewezene om Wim Kok als voorzitter van de FNV op te volgen. Pont leek best bereid mee te doen, maar de voor hem uitgestippelde publiciteitsstrategie verbood hem dat. De volgende kandidaat was Dick Visser, voorzitter van de Industriebond FNV en spraakmakend aanvoerder van de 'nieuw-realistische' koers van die bond. De gesprekken met Visser liepen over een periode van twee a drie weken: 'Vragen jullie maar één van onze ekonomen.' Later bleek hij de 16e juni toch niet te kunnen.

Derde op onze lijst was Wim Kok. Via zijn persvoorlichter werd vernomen dat behalve gebrek aan tijd het waarschijnlijk 'vakbondsonvriendelijke' klimaat van de lezerskonferentie hem verhinderde met Mandel in debat te gaan.

Na meer dan een maand achter enkele van onze beleidsverantwoordelijken aan gelopen te hebben, werd kontakt opgenomen met Marcel van Dam. Ook niet onbekend en bovendien ontwerper van een in de pers breed uitgemeten plan voor een 25-urenweek. Van Dam nam ons verzoek in beraad, leek zeer geïnteresseerd, maar haakte af vanwege de heropening van de parlementaire enquête RSV op maandag 18 juni. We vonden het jammer, maar toonden begrip. Dat hield op toen we lazen dat hij in Amsterdam op de dag van de lezerskonferentie deelnam aan een kamerbreed debat over de 25-urenweek.

Je vraagt je wel af wat deze mensen tegenhoudt. Hoogtevrees? Angst voor Mandel of kritische vakbondsleden? Gelukkig zien we deze schuwheid niet bij vakbondsbestuurders als Henk Krul, Jaap van de Scheur, Freek Thomasson, Lodewijk de Waal en Wil Waumans. Zij gaven immers wel hun medewerking aan de konferentie of bij eerdere gelegenheden de inhoud van Solidariteit.

Krisis en de noodzaak van ATV

Genoeg over de sores van de voorbereiding van het middagprogramma. De uiteindelijk gekozen opzet was inhoudelijk beslist niet tweederangs, eerder het tegendeel.

Een inleiding van Mandel over de krisis in de kapitalistische ekonomie en de noodzaak van de strijd voor een drastische arbeidstijdverkorting: in één keer ingevoerd, zonder loonverlies, met volledige herbezetting en herverdeling van betaalde en onbetaalde arbeid. Een boeiend betoog met veel internationale voorbeelden, dat gevolgd werd door een kort kommentaar vanuit vijf verschillende posities en stromingen binnen de vakbeweging. De meeste kommentaren kwamen niet helemaal uit de verf. Voor een deel veroorzaakt door de instemming met Mandels beschouwing, voor een deel omdat het kommentaar los stond van wat Mandel te berde had gebracht en verzandde in een verdediging van het voorgestane vakbondsbeleid. Alie Kuiper van het FNV-vrouwenplatform vormde daarop een uitzondering. Zij legde op een overtuigende manier het verband tussen aan de ene kant de zelfbetaalde arbeidstijdverkorting en de geleidelijke invoering ervan die door de stijging van de produktiviteit het werkgelegenheidseffekt tegenhoudt. En aan de andere kant de mede daardoor opgeroepen weerstand bij mannen tegen de uitbreiding van de deelname van vrouwen aan de betaalde arbeid en tegen de herverdeling van betaalde en onbetaalde arbeid.

De na de kommentaren volgende diskussie met de zaal stond onder druk van de tijd, maar was een waardige afsluiting.

Al met al een interessante en leerzame middag, maar kennelijk niet voor de media. We vreesden het al. Voor zover ze vertegenwoordigd waren (de Groene Amsterdammer en de Waarheid) hebben ze over de lezerskonferentie geen woord geschreven. Ook niet over de heet-van-de-naald informatie over de strijd voor een 35-urenweek met behoud van vol loon in de Duitse Bondsrepubliek van Michael Schmidt van IG-Metall. Laat staan voor het inspirerende muzikaal optreden van de groep 'Eigen Risiko'.

Net van korrespondenten

Serieuze aandacht van de media zou mooi meegenomen zijn, maar uit de diskussies 's morgens kwam duidelijk naar voren hoe we geheel op eigen kracht verbeterd en versterkt verder moeten. Daarin werd in kleine groepen besproken hoe Solidariteit schrijft en moet schrijven over kwesties die de vakbondsstrijd bepalen.

Een idee dat in meerdere diskussiegroepen geopperd werd, lichten we eruit: het opbouwen van een net van korrespondenten. Dat zou enerzijds moeten zorgen voor het aandragen van informatie uit bonden, bedrijven en instellingen en anderzijds een middel zijn om de inhoud van Solidariteit en daarmee het blad uit te dragen. Een idee dat in de vorm van 'netwerken' in de redaktieraad aan de orde is geweest, maar dat nog niet in uitvoering is gebracht. Die netwerken zouden plaatselijke of regionale platforms kunnen zijn, waarin informatie over vakbondszaken en ervaringen over bijvoorbeeld akties uitgewisseld worden en mogelijk gebundeld.

Op de eerstvolgende vergadering van de redaktieraad - eind september - zal de opbouw van deze netwerken centraal staan. Abonnees en andere lezers worden opgeroepen daaraan deel te nemen en kunnen nadere informatie bij de redaktie inwinnen.

Al met al is deze konferentie een belangrijke stap in de ontwikkeling van Solidariteit. De aanwezigen waren enthousiast en merkten dat zij in hun (vakbonds)strijd niet alleen stonden. De grote betrokkenheid bij het blad leverden met name in de groepsdiskussies veel suggesties op om Solidariteit te versterken. Er zal aan gewerkt worden.

De redaktie