welkom
edities
inhoud

Strijd voor 35 uren in de bondsrepubliek

Het Duitse model van sociale vrede doorbroken.

Beste vrienden en vriendinnen, beste kameraden

De Bondsrepubliek Duitsland gold tot nu toe als een voorbeeld van maatschappelijke stabiliteit. Het 'model Duitsland', een uitdrukking van de vorige bondskanselier Helmut Schmidt, toonde de zelfgenoegzame houding van de heersende politici. Onvoorstelbaar voor hen is het officiële aantal van 2,5 miljoen werklozen bij ons op dit moment. Daarbij moeten nog 1,5 miljoen niet geregistreerde werklozen geteld worden. Verder mogen we niet vergeten dat het aantal buitenlandse arbeiders is gedaald van 2,5 tot 1,8 miljoen.

In verschillende Westeuropese landen, de VS, Canada en Japan is sinds 1970/1971 de werkloosheid verdrievoudigd, van 11 tot 33 miljoen. In de Bondsrepubliek is het aantal werklozen in dezelfde tijd vertienvoudigd. Van 1979 tot 1982 is de werkloosheid van 800.000 gestegen naar 2,4 miljoen, dat is driemaal zo veel. In het gebied waar ik vandaan kom, het Roergebied, is een werkloosheid van 20%, officieel.

35 uur is al een kompromis

Hierdoor wordt duidelijk waarom de strijd voor een 35-urige werkweek zo belangrijk is. Deze eis is op zichzelf al een kompromis omdat het veel verstandiger zou zijn om de arbeidstijd zo ver terug te brengen dat iedereen werk zou kunnen hebben. In 1977 werd de eis voor een 35-urige werkweek voor het eerst aangenomen op het kongres van de IG Metall, tegen de wil van het hoofdbestuur in. Zij wilde de arbeidstijd in het algemeen terugbrengen maar zich niet vastleggen op 35 uur.

In 1978/1979 werd er door metaalarbeiders zes weken gestaakt. Die aktie kon echter niet gewonnen worden wegens de slappe houding van het hoofdbestuur.

Van 1979 tot 1983 werden door de bondsleiding verschillende pogingen ondernomen om de eis voor een 35-urenweek van tafel te vegen. Daartegen kwamen talrijke protesten van bedrijfsvertegenwoordigers. Pas op het kongres in oktober 1983 werd de eis nog eens bevestigd. Net zoals dat in Nederland gebeurt wordt de werkloosheid bij ons gebruikt om de arbeidersklasse te verdelen. Men speelt groepen tegen elkaar uit: mannen tegen vrouwen; jongeren tegen ouderen. De werkloosheid bevordert ook het opnieuw opkomen van het fascisme. In deze situatie worden de arbeiders beïnvloed door een terreur van de burgerlijke media, die voortdurend mensen ophitsen tegen de strijd van de IG Metall en de IG Druck und Papier. De IG Druck und Papier wordt voor IG Druck und Zensur uitgemaakt.

En tegen de IG Metall wordt ingebracht dat de meerderheid van de bevolking tegen de staking is. Zelfs nog toen de uitslagen van de stemmingen over de staking bekend werden, waarbij meer dan 80% van de leden voor de staking stemden. Terwijl volgens de statuten 75% van de stemgerechtigde leden nodig is.

Meningen tijdens de lezerskonferentie Anneke Meijsen (Industriebond FNV, Rotterdam) Hardstikke goed initaitef. Eén keer per jaar herhalen. Solidariteit moet aan deze dag konsekwenties verbinden in het blad. Bijvoorbeeld meer schrijven over vrouwenwerk en vooral de toename van een schaduw-arbeidsmarkt en dergelijke (bijvoorbeeld thuiswerk). En dat veel vrouwen tegenwoordig uit poetsen gaan zonder rechtsbescherming (net als vroeger). Een verschijnsel dat een gevolg is van onder andere het 'realistische vakbondsbeleid' van inleveren.

Vakbondsleiding veel te defensief

Op dit moment is sprake van een verwijdering tussen de verschillende vakbonden. De vakbonden voor de chemie en de mijnbouw eisen arbeidstijdverkorting per levensduur. Terwijl de IG Metall en de IG Druck und Papier, de vakbonden van de post en het spoor voor de 35-urige werkweek opkomen. De vakbond voor het overheidspersoneel, de ÖTV, heeft zich nog niet duidelijk uitgesproken, maar neigt wel naar de 35-urenweek.

De werkgevers hebben van deze verdeeldheid geprofiteerd en willen 3,3% loon inhouden en geven daarvoor in de plaats een 38-urige werkweek voor ploegenarbeiders en de rest een hele slechte arbeidstijdverkorting per levensduur.

Maar ook bij de in strijd staande bonden IG Metall en Druck en Papier zit het een en ander scheef. Er zijn verschillen per stad en streek waar gestaakt wordt. Er zijn steden waar solidariteitsstrukturen met mensen uit andere sektoren bestaan, maar in andere bedrijven en steden zag en ziet het er heel slecht uit. De houding van de vakbondsleiding tegenover de uitsluiting door de ondernemers is veel te defensief.

Bijvoorbeeld wordt het argument van de ondernemers dat de Japanners in hun vuistje lachen tijdens de stakingen niet tegengesproken. Er hadden bijvoorbeeld japanse arbeiders uitgenodigd kunnen worden om in de duitse bedrijven te komen uitleggen wat de werkelijke situatie in Japan is. Daardoor zouden heel wat kollega's die nu nog skeptisch staan tegenover de staking, over de streep getrokken kunnen worden.

Een dergelijke halfslachtige houding zien we ook bij de toegepaste strijdtaktiek. Terwijl twaalf distrikten te kennen hadden gegeven dat zij ook in staking wilden, werd alleen in Hessen, Baden-Würtenberg en Noord-Baden over stakingen gestemd.
De metaalwerkgeversvoorzitter in Baden-Würtenberg, Hans Georg Stiel, getuigde van meer klassebewustzijn toen hij één dezer dagen zei dat het niet aanging om alleen de werkgevers van twee distrikten de kastanjes uit het vuur te laten halen.
Mijn idee is dat nu stakingen uitgeroepen moeten worden in de hele Bondsrepubliek. De tijd dat een of twee distrikten konden vechten voor allen is allang voorbij.

De ondernemers hebben met hulp van het 'Arbeitsamt' en dus met steun van de Bondsregering de zogenaamde 'koude' uitsluiting doorgevoerd. Dat betekent dat de ondernemers in de distrikten die niet direkt bij de stakingen betrokken zijn, zeggen dat zij niet meer kunnen werken doordat de toeleveringsbedrijven in staking zijn. Zo werden bij Opel in het Ruhrgebied in Bochum 10.000 arbeiders en 1.100 beambten koud uitgesloten. De stakingstaktiek van de IG Metall-leiding was dus niet alleen niet slim, maar voerde ook nog eens tot een drievoudige splitsing in de beweging.
Geen wonder dat in alle distrikten, met uitzondering van Hamburg, steeds luider wordt geëist bij de strijd betrokken te worden.

Veel kaderleden zijn geschokt door de geplande arbitrage in de metaal, waarbij een voormalige vakbondsbestuurder, Georg Leber, als bemiddelaar zal optreden. Dat is net zo schadelijk als de arbitrage door de CDU-politikus Bibenkopf, bij Druck und Papier.
De organisatie van de feitelijke staking verloopt bijzonder burokratisch. Degenen die staken of zijn uitgesloten, worden maar eenmaal per week geregistreerd en stakersvergaderingen zijn er zelden of nooit.

Voor mij is één ding duidelijk. Op deze manier zal de belangrijkste staking na 1945 niet gewonnen worden. De centrale leiding, maar ook de regionale leiding in Baden-Wurtenberg is steeds verder teruggeweken voor de rechtse politieke druk. Alleen de keiharde houding van de gezamenlijke werkgevers heeft tot nu toe een smerig kompromis verhinderd, waartoe de vakbondsleiding steeds bereid is.

Zolang het niet komt tot het werkelijk betrekken van andere distrikten bij de strijd en er niet meer gedaan wordt dan symbolische bedrijfsbezettingen, blijft ook een massademonstratie, zoals in Bonn, met 250.000 kollega's zonder gevolg.

Meningen tijdens de lezerskonferentie Joop de Haas (Industriebond FNV, Alblasserdam) Als er weer zoiets wordt georganiseerd, dan graag ingaan op de aktualiteit van het moment. De organisatie van de dag was goed, hoewel zo'n dag wel erg kort is natuurlijk. Diskussie in kleine groepjes werkt erg goed. Misschien zou het goed zijn zoiets ook op regionaal nivo te organiseren. Vooral in verband met het aanhalen van kontakten met kritische (kader)leden uit je eigen regio.

De staat is geen scheidsrechter

Er is nog iets anders duidelijk geworden. De staat is geen scheidsrechter tussen arbeiders en ondernemers, maar staat met al haar instellingen aan de kant van de ondernemers. Enkele illustraties. Het Bondsinstituut voor arbeid weigerde de koud uitgesloten arbeiders een werklozenuitkering te geven. Bij de bundesgrenzschutz (een soort marechaussee) werd gedurende vijf dagen geoefend in 'de burgeroorlog'. Op het terrein van het britse rijnleger kreeg de bundesgrenzschutz de volgende uitleg van de toestand voorgeschoteld:

'De aanhoudende strijd voor een 35-urige werkweek heeft het reeds gespannen binnenlandse politieke klimaat aanzienlijk verscherpt. Uitgaande van geplande zwaartepuntsakties in Baden-Würtenberg en Hessen, hebben ook andere distrikten en bonden, zoals Druck und Papier, ÖTV, de spoorwegen, enzovoorts besloten zich bij de staking aan te sluiten. De DGB-leiding is door deze wilde stakingen volledig verrast en heeft de kontrole over de aangesloten bonden volledig verloren.' Kommentaar overbodig.

Tegen deze wet op de noodtoestand, die de basis vormt voor deze manoeuvres, hebben in de jaren vijftig en zestig tienduizenden vakbondsleden gedemonstreerd, omdat ze wisten waartegen deze wetten in werkelijkheid gericht waren. Herhaaldelijk zijn wildgeworden ondernemers en onderkruipers met personen- en vrachtwagens ingereden op stakingspiketten. Hoewel het in Hessen verboden is om arbeiders die in aktie zijn voor arbeidsvoorwaarden, uit te sluiten, is dat in Frankfurt toch gebeurd.

De leiding van de vakbeweging richt zich uitsluitend op de gerechtelijke weg, in plaats van de arbeiders aan te moedigen zich niet door de bazen uit de bedrijven te laten zetten. Tegen de uitsluitingen moeten bedrijfsbezettingen georganiseerd worden.

Meningen tijdens de lezerskonferentie Jo Donker (Industriebond FNV, Hilversum) Er zijn op deze dag veel ontevreden leden van de Industriebond FNV aanwezig. In deze bond bestaat dan ook veel onvrede met de huidige lijn van samenwerking met de ondernemers. Deze lezerskonferentie is als kontaktmiddel erg belangrijk. Met elkaar praten is een belangrijk middel om solidariteit op te bouwen. Solidariteit zou als blad meer een eigen beleid uit moeten stippelen.

Europese strijd voor 35-urenweek

De solidariteitsbetuiging van de SPD is alleen verbaal, omdat de SPD zich nergens in de solidariteitsbeweging inschakelt. Daar waar de SPD vertegenwoordigd is in plaatselijke of regionale besturen voert zij zelf ook niet de 35-urenweek in voor de mensen in overheidsdienst. Zij legt er de nadruk op dat beide kanten bereid moeten zijn tot een kompromis en dat de vakbonden in ieder geval niet de klassenstrijd van boven mogen vervangen door de klassenstrijd van onderop. Het belangrijkste kapitaal waarover de Bondsrepubliek beschikt, de sociale vrede, mag niet in gevaar gebracht worden. De Groenen hebben zich voor het organiseren van de solidariteit niet laten zien.

Beste kameraden, in deze dagen vindt in de meeste europese landen de verkiezingsstrijd voor het europese parlement plaats. In plaats van verdeeld optreden en daardoor overwonnen te worden, zouden de europese arbeiders gezamenlijk moeten vechten. Zo speelt bij ons het CAO-akkoord in de nederlandse metaal een zeer negatieve rol in veel diskussies. Waarom zijn de vakbonden in hemelsnaam op europees nivo georganiseerd, als deze potentiële kracht niet gebruikt wordt. De europese vakbondsleiders hebben genoeg stoere taal gebruikt. We hebben nu stoere daden nodig. We hebben een gemeenschappelijke strijd nodig voor de 35-urige werkweek. Bedankt voor jullie belangstelling (langdurig applaus).

Beste kollega's, Het bestuur van de bedrijfsledengroep van Fokker Ypenburg in Nederland (vliegtuigindustrie) staat achter de strijd van de Duitse vakbeweging voor de 35 uren week met behoud van loon. Al eerder hebben wij ons op het standpunt gesteld dat alleen drastische, en niet een gefaseerde, langzame, vermindering van de arbeidstijd, werkgelegenheid oplevert. Het uitsluiten van de werknemers door de Duitse ondernemers betekent een enorme aanslag op de stakingskas van de IG-Metall en van de DGB. Daarom, en omdat de strijd van onze Duitse kollega's van belang is voor alle werknemers in heel Europa, ondersteunen wij van harte het idee dat de Industriebond FNV en de hele FNV deze strijd ook financieel gaat steunen. het bestuur van de bedrijfsledengroep Fokker bedrijf Ypenburg Industriebond FNV

Solidariteit

Hierna was er kort tijd om enkele informatieve vragen te stellen en eventueel de mogelijkheden van solidariteit vanuit Nederland te bespreken.

Als eerste leest Koen Zonneveld, lid van het bestuur van de bedrijfsledengroep van de Industriebond FNV bij Fokker Ypenburg een solidariteitsverklaring voor, die zij naar de IG Metall hebben gestuurd (zie kader).

Wim Jansen van de Bouw- en Houtbond Amsterdam, vertelt dat zij een soortgelijke solidariteitsverklaring hebben verstuurd. Zij wijzen daarin vooral op de noodzaak dat de duitse arbeiders door alle bonden in alle europese landen moeten worden ondersteund.

Jaap van Kleef, Industriebond Amsterdam, vraagt opheldering over de positie van de Groenen en vraagt of er kontakt bestaat met de engelse mijnwerkers. Michael - De Groenen hebben zich met woorden wel voor de 35-urenweek uitgesproken, maar hebben zich niet aangesloten bij één van de stedelijke solidariteitsgroepen of zich bemoeid met het blad 'INFO 35'. Van deze partij met 25 tot 30.000 leden verwacht je dat zij niet alleen bij verkiezingen aktief is, maar ook bij konkrete klassenstrijd. We hebben twee kollega's uit het distrikt Lancashire uitgenodigd om op zo'n acht ledenvergaderingen te vertellen over de strijd van de engelse mijnwerkers. Juist van die kollega's kunnen we veel leren, zij staken al vijftien weken onder zeer slechte materiële omstandigheden.

Judith Rümke, Industriebond FNV-jongeren Amsterdam, wil weten of er in Duitsland ook een eenzijdige arbeidstijdverkorting voor jongeren met inlevering van 20% loon, zoals in Nederland, wordt doorgevoerd. En op de tweede plaats vraagt zij zich af hoe de arbeidstijdverkorting in de bedrijven wordt ingevuld en of er kontrole gaat worden uitgevoerd op de herbezetting. Wordt er in dat verband positieve aktie ondernomen om meer vrouwen, jongeren en migranten aan te nemen?

Michael - In de Bondsrepubliek zijn er voorbeelden van arbeidstijdverkorting met evenredig loonverlies. De jongerenorganisatie van de CDU stelt zelfs voor om de leerlingplaatsen te halveren in tweemaal 20 uur.

In Baden Würtenberg en Hessen bestonden ideeën over de kontrole op het werktempo en de herbezetting van vrijkomende arbeidsplaatsen. Maar de leiding van de IG Metall heeft daar niets mee gedaan, dat is een ernstige fout. Positieve aktie voor vrouwen, migranten en jongeren is nog niet in het officiële vakbondsbeleid opgenomen, hoewel een aantal progressieve kaderleden dat wel naar voren brengt.

Waarna we overgingen tot het luisteren naar Eigen Risico en het uitreiken van de bloemen.

Jeroen Zonneveld

Michel Schmidt, Bert van Hattum en Jeroen Zonneveld (foto 146 kb)