Het spook van de herstrukturering

Inleiding op het thema

De kapitalistiese ekonomie is per definitie rusteloos. De eindeloze jacht op winsten - in toenemende internationale konkurrentie - en de daarmee samenhangende dwang tot verhoging van de arbeidsproduktiviteit en verlaging van de loonkosten leiden tot een voortdurende herstrukturering. Door de internationalisering van de kapitalistiese ekonomie is die herstrukturering wereldwijd. De beurskrach van 19 oktober j.l. is daar een voorbeeld van.

In de huidige lange periode van neergang met de recente ekonomiese opleving zijn de ondernemers en overheid steeds op zoek naar 'nieuwe oplossingen'. Zo zien we onder andere een snel om zich heen grijpende flexibilisering op alle nivoos en in alle sektoren, veelal deel uitmakend van omvangrijke reorganisaties - een nog voorzichtige tendens tot privatisering van overheidstaken - de doorvoering van het profijtbeginsel in bijvoorbeeld gezondheidszorg, onderwijs en welzijnswerk - een overheidsbeleid dat, sterk sturend en vooral bezuinigend, op deelgebieden de-regulering tot stand brengt.
Al deze vormen van herstrukturering zijn een aanval op de positie van loon- en uitkeringsafhankelijken, waarop de vakbeweging veelal meedenkend, traag en moeizaam reageert.

In dit thema gaan we in op sommige van deze processen van herstrukturering en de reakties van de vakbeweging. Aan de orde komen de ontwikkelingen bij Fokker, Nestlé, Van den Bergh & Jurgens (Unilever) en de amsterdamse Openbare Werken.

De redaktie