welkom
edities
inhoud

Tegen het kostwinnersbeginsel

WAT IS ER AAN DE HAND?

Eigenlijk bestaat het kostwinnersprincipe al heel lang. In een aantal CAO's zitten bijvoorbeeld bepalingen dat kostwinners meer ziekengeld krijgen. Het kostwinners principe zit in de WAO, in de WW en de WWV. Bovendien liggen vrouwenlonen veel lager dan mannenlonen. Onlangs werd bekend dat de vrouwen bij de AMRO-bank maar 58% verdienen van het salaris van mannen. Voor hetzelfde werk!
En nu wil de rechtse regering het kostwinnersbeginsel verder doorvoeren. Als het aan de VVD en het CDA ligt, gaat het sociale zekerheidsstelsel helemaal op de helling. In principe zou je nog alleen recht hebben op een basisuitkering van 50% van het huidige minimumloon. Alleen kostwinners zouden hierop een aanvulling krijgen. Bij verdere bezuinigingen en mogelijke invoering van arbeidstijdverkorting wordt voorgesteld alleen een aanvullende uitkering te geven bij één minimum uitkering per gezin of ekonomische eenheid. Het argument van de minister: dubbele inkomens kunnen best nog wat missen!
De minister is niet de enige die dat zegt. Op 29 mei 1982 zei Joop den Uyl op een verkiezingsbijeenkomst van de PvdA in Rotterdam: "Het is volstrekt juist dat huishoudens met twee inkomens beter in staat zijn een bijdrage te leveren dan huishoudens met maar één inkomen.' Hij gaat er helemaal aan voorbij dat er van de meeste 'dubbele' inkomens helemaal niets meer af kan!
Hebben zij die over dubbele inkomens vallen, er wel eens aan gedacht dat de meeste mannen in hun 'uppie' meer ver dienen dan dat arme gezinnetje met die ene uitkering? Hebben zij er wel eens over gedacht dat er dubbele inkomens zijn die net boven het minimumloon vallen? Getrouwde vrouwen verdienen gemiddeld nog geen f 800,- per maand en de meesten hebben een man die minimumloon of tussen minimum en modaal verdient!

VERDEELDHEID

Eén van de spreeksters op de bijeenkomst was Karin Adelmund van de Vrouwenbond FNV. Zij konstateerde dat er steeds meer soorten mensen, met soorten banen en soorten verzekeringen zijn (jongeren, bejaarden, part-timers, kostwinners, vrouwen, buitenlanders, 57 1/2-jarigen, minima, enz.). En er wordt gedaan alsof al deze groepen tegengestelde belangen hebben. Waar dat toe leidt hebben we kunnen zien bij Vroom en Dreesmann. Onder het mom van "een doorbraak op het gebied van arbeidstijdverkorting" worden jongeren en ouderen, mannen en vrouwen tegen elkaar uitgespeeld:

• ouderen vliegen de straat op (heus niet elke 57 1/2-jarige wil stoppen met werken);
• vrouwen krijgen geen uitkering (de meesten die eruit vliegen zijn vrouwen, die krijgen na een half jaar WW niets meer);
• er zijn geen garanties voor banen voor jongeren. Als er al jongeren een baan krijgen, worden ze voor een zakcentje en op een fleksibel kontrakt aan het werk gezet.

Er wordt gezegd dat jongeren profiteren, maar de enige die werkelijk profiteert, is de heer Dreesmann van V & D.
Zo zijn ook de ondernemers de enigen die werkelijk profiteren van een verdere doorvoering van het kostwinnersbeginsel. Want deze kostwinnersmaatregel treft niet alleen vrouwen. ALLE werknemers en werkneemsters zijn de klos:

• de meeste jongeren zijn geen kostwinner;
• het treft iedereen onder de 35 jaar die ongehuwd is;
• van veel mannen met een minimumloon werkt de vrouw buitenshuis (al was het maar uit pure noodzaak). Als zij weer naar huis wordt gestuurd of alleen nog maar voor de belasting werkt, is hij ook de dupe.

De werkgevers en de rechtse regering proberen allerlei groepen tegen elkaar uit te spelen om ze uiteindelijk allemaal tegen een koopje te laten werken of met een aalmoes naar huis te sturen.

WAT DOET DE FNV?

De FNV heeft op aandrang van de vrouwelijke leden een nota aangenomen "Vrouw en Arbeid". Hierin staat: "... dat, om aan deze ongelijke behandeling een eind te maken, in de maatschappij zodanige veranderingen moeten plaatsvinden dat voorwaarden zijn vervuld die een rechtvaardige verdeling van alle betaalde en onbetaalde arbeid mogelijk maken, zodat ook het -al dan niet uitgesproken- uitgangspunt in allerlei regelingen en voorzieningen dat mannen kostwinner en vrouwen huisvrouw zijn of zullen worden, kan worden teniet gedaan."
Er wordt dan ook voorgesteld bestaande kostwinners-bepalingen af te schaffen. En nieuwe mogen niet worden ingevoerd. Verder is de bedoeling te werken aan verdere individualisering in belastingen en sociale zekerheid.

De IB-FNV stelt in zijn nota "Man, Vrouw en Arbeid":

• "gelijkberechtiging van mannen en vrouwen";
• "recht op betaalde arbeid voor ieder die kan en wil werken";
• "bevordering van de persoonlijke zelfstandigheid en de vergroting van de individuele keuze-vrijheid van mensen door het voeren van een emancipatiebeleid".

Dit is belangrijk omdat het kostwinnersbeginsel een ontkenning is van het recht van vrouwen op werk en een gelijke behandeling. Dat is geen luxe, maar een mensenrecht.
Op het moment lijkt het erop dat de vakbeweging vrouwen toch niet zo serieus neemt. In de laatste nota "Maak werk" stelt de FNV weliswaar een gelijke behandeling van mannen en vrouwen voor, maar vindt het toch redelijk "de financiële draagkracht te beoordelen tegen de achtergrond van de financiële situatie in het gezin of de leefeenheid." Niet via de sociale zekerheid, maar via de belastingen. Dat is een onrechtvaardig standpunt als je ervan uitgaat, zoals bijv. de nota "Vrouw en Arbeid' doet, dat vrouwen recht hebben op eigen werk en inkomen. Als je rekent dat vrouwenlonen al veel zwaarder belast worden. Weliswaar heeft de Federatieraad nu beloofd een en ander nog eens te bekijken, maar dat is niet voldoende. De FNV moet de vrouwennota's nu eens werkelijk gaan uitvoeren!

En als de Industriebond in zijn woonlasten-onderzoek met Konsumentenkontakt konstateert dat de helft van zijn leden tot de lagere en laagste inkomensgroepen hoort, dat in 2896 van de huishoudens naast de kostwinner ook de partner werkt en dat dit een noodzakelijke aanvulling op het huishoudbudget is, vanwege de enorme woonlasten, dan moet hij daar konsekwenties aan verbinden Weg met het kostwinnersbeginsel. Een zelfstandig inkomen voor iedereen.

AAN DE SLAG ...

De FNV moet niet stappen in die verdeel- en heersval. Als de FNV blijft toestaan dat er steeds meer speciale groepen en maatregelen komen, raken we in een situatie waarin de FNV alleen nog maar opkomt voor de blanke, gehuwde man, kostwinner niet een 40-urige werkweek, modaal of boven-modaal en ouder dan 35!
Willen we iets doen tegen de ondernemers, dan zal de FNV de akties aktief moeten steunen. De verdeeldheid moet en kan alleen bestreden worden, als de FNV de akties tegen het kostwinnerschap steunt en ook daadwerkelijk oppakt. Ze zal iets moeten doen. Meer aktie in plaats van praten in Den Haag. Omdat de ondernemers het geld bij ons of bij de in minima of bij de jongeren willen halen, moeten wij ons als vrouwen niet laten uitspelen tegen jongeren en mannelijke kollega's. Daarom moeten we samen de aktie ondernemen en de FNV dwingen tot een massale demonstratie tegen het hele bezuinigingsbeleid van deze regering.

AKTIE

De bijeenkomst van de 11e december heeft geleid tot het oprichten van een Rotterdams komitee voor Ekonomische zelfstandigheid. Ook komt er een grote handtekeningenaktie tegen het kostwinners beginsel en zal er in februari/maart een aktie tegen Lubbers c.s. plaatsvinden. Maar daar bleef het niet bij. Er werd een resolutie aangenomen (ZIE KADER), waarvan het de bedoeling is dat zij door vakbondsleden wordt verspreid en vooral aangenomen! De lezers(-essen) van dit blad worden opgeroepen deze resolutie in hun BLG/vakgroep/afdeling te bespreken en te steunen en dit door te geven aan hun eigen bondsleiding en de FNV-federatieraad. Verder graag een seintje naar de redaktie.

WAAR HALEN WE HET GELD VANDAAN?

Een zelfstandig inkomen voor iedereen en dus ook voor vrouwen. Maar hoe of wat? Sommige vrouwen willen een basis-inkomen, maar:

• de hoogte ervan zal door deze rechtse regering vastgesteld worden;
• vrouwen kunnen dan nog steeds niet kiezen voor een baan buitenshuis; zit je met je basis-inkomentje nog thuis!

Anderen willen daarbij arbeidsplicht, zodat duidelijk is waarvoor je een inkomen of uitkering krijgt. Dat is geen realiteit met meer dan een half miljoen werklozen en de helft van de getrouwde vrouwen die (weer) willen werken. Of krijgen we dan een "Plan Van der Louw" voor vrouwen? Gezellig met de buurvrouw prikken in het plantsoen of gaten graven. Er zijn ook nog dames die vinden dat we (?) met z'n allen moeten inleveren voor werk en inkomen voor alle vrouwen. Maar van f 800,- kun je niet inleveren. Dus de meeste vrouwen kunnen niet inleveren.

En er zijn vrouwen die vinden dat mannen dan maar moeten inleveren voor vrouwen. Dat speelt die verdeeldheid in de kaart die de ondernemers en de rechtse regering zo graag hebben! De meeste mannen kunnen ook niet inleveren. We moeten niet onder elkaar de armoede gaan verdelen. het geld moet gehaald worden waar het zit, en dat is niet bij onze mannelijke kollega's. Dat is bij de ondernemers, de banken en het zwart geld-circuit. De èchte hoge inkomens moeten via een progressieve belastingschaal aangepakt worden. Waarom zouden mannen, vrouwen of jongeren speciaal moeten inleveren? Als de ondernemers buiten schot blijven, kunnen we ook andere vrouweneisen wel op ons buik schrijven. Daarom vrouwen, jongeren, mannen, samen aan de slag tegen kostwinnersbegrippen en voor ekonomische zelfstandigheid voor vrouwen!

Anneke Meijsen

RESOLUTIE Aan: - het FNV-federatiebestuur - de FNV-federatieraad - de FNV-kontaktkommissie Vrouw en Arbeid - het FNV-distrikt Zuid-Holland-Zuid t.a.v. het distriktsbestuur Rotterdamse vakbondsvrouwen bijeen op 11 december 1982 op een aktiedag georganiseerd door FNV-vrouwen zijn woedend over de maatregelen van de regering om kostwinnersbegrippen verder door te voeren. Niet-kostwinners, vrouwen en jongeren worden daar de dupe van. Jongeren van 16 en 17 jaar krijgen geen uitkering meer. Jongeren beneden de 23 jaar verliezen hun recht op WWV. Ongehuwden beneden de 35 jaar en gehuwde vrouwen krijgen geen recht meer op een aanvulling tot het minimumloon als ze met hun uitkering daaronder terecht komen. Vrouwen hebben nu al amper recht op een uitkering en dat dreigt door de regeringsmaatregelen nog verder ingeperkt te worden. Ook de voorstellen om ekstra belasting te heffen als man en vrouw beiden buitenshuis werken, lijken op het eerste gezicht een verdere individualisering, maar in de praktijk zal blijken dat het vrouwen ontmoedigt buitenshuis te gaan werken. Omdat ze voor hun huishouden amper meer geld te besteden krijgen. Met deze belastingrnaatregel zouden de inkomens van de minima beschermd moeten worden. De meerderheid van de buitenshuis werkende vrouwen heeft een man, die een inkomen heeft rond het minimumloon. Vooral zij zullen de dupe worden van het ekstra belasten van twee verdieners. Wij eisen van de FNV dat zij zich voor 100% zal inzetten om deze verslechteringen tegen te houden. WIJ EISEN: geen verdere doorvoering van kostwinnersbegrippen in de sociale zekerheid. Afschaffing van de huidige kostwinnersbepalingen. geen extra belastingheffing als man en vrouw buitenshuis werken. verbetering van de positie van bijstandsvrouwen. Vrouwen willen niet de dupe worden van de krisis en terug naar het aanrecht. Vrouwen hebben recht op werk, recht op een inkomen, recht op een ekonomisch zelfstandig bestaan. Hierbij willen wij niet uitgespeeld worden tegen andere groepen in de maatschappij. Wij vinden dat eenieder recht heeft op een inkomen waar je zelfstandig van kan leven. Daar willen wij voor knokken (met de vrouwenbeweging en de hele FNV).

Tekening (51 Kb)

Foto (48 Kb)