welkom
extra
Solidariteit

Apple, Foxconn en het leven van Chinese arbeid(st)ers

Dying for an iPhone

Elaine Lu 1

Jenny Chan, Mark Selden, en Pun Ngai hebben gedurende tien jaar intensief en ter plekke onderzoek uitgevoerd om het boek Dying for an iPhone te schrijven. 2 Het resultaat is een boeiend verslag van het leven van arbeid(st)ers die aan de productielijn werken. Maar de schrijvers graven dieper en onthullen de menselijke, sociale en milieueffecten van de productie van iPhones.

Voorkant boek met foto arbeidsters aan Foxconn productielijn
Afbeelding Labornotes

Volgens de auteurs zijn Apple en de voornaamste leverancier voor iPhones: Foxconn, uitgesproken voorbeelden van het destructieve karakter van het kapitalisme. 3 Zij leveren kritiek op de marketingstrategie van Apple die zijn klanten wil laten geloven dat door producten van Apple te kopen hun dromen over liefde, vermaak en succes werkelijkheid worden.

Arbeidsomstandigheden

Het onderzoek begon in 2010 toen een golf van zelfmoorden onder Chinese iPhone arbeid(st)ers de aandacht vestigde op hun arbeidsomstandigheden. Goed gedocumenteerd in de media en door vakbondsactivisten waren die omstandigheden: uitputtend werk, disciplinerende managementstijl en toenemende druk om in korte termijnen flexibel te produceren. En dat alles tegen een magere beloning. In de Foxconn fabriek in Chengdu, waar de iPad wordt gemaakt, vond 's-nachts zelfs een expl0sie plaats toen aluminimumstof vlamvatte.

Foxconn heeft slaapzalen in de fabriek. Op die manier zijn werkplek en woning samengeperst om een snelle 24-uurs productie te ondersteunen. Door de samenvoeging van werk- en leefomgeving kan het management de arbeidstijden beter controleren en eventueel aanpassen aan de behoefte van de productie. Getrouwde arbeid(st)ers krijgen problemen met hun huwelijk, zijn gescheiden van hun familie en moeten de kinderen achterlaten in hun oorspronkelijke woonplaats. Het leven is monotoon. Dit is het slaapzalenregime dat Pun Ngai beschreef in haar eerdere publicaties. De auteurs confronteren de verklaringen van Apples public relations afdeling met de realiteit op de werkvloer.

Rol van de overheid

De schrijvers zien het belang van de overheid in de uitbuiting van de Foxconn arbeid(st)ers. De regering wil de economische groei handhaven en investeringen aantrekken buiten de economische centra. Een vorm van hulp zijn de stages van beroepsonderwijsstudenten in fabrieken. De afgelopen jaren heeft Foxconn intensief gebruik gemaakt van stagiaires die hetzelfde werk doen als reguliere arbeid(st)ers. Een voorbeeld is het provinciale bestuur van Henan dat scholen een beloning gaf van 200 yuan (25 euro) per stagiaire voor Foxconn.
Foxconn arbeid(st)ers hebben gestaakt, geprotesteerd en zelfs gedreigd met zelfmoord tegen de grove schendingen van hun rechten en belangen. Een arbeider die meedeed met de langzaamaan actie bij de productielijn van Foxconn Longhua klaagde in 2011: We zijn voortgedreven als honden om onmogelijke productiedoelen te halen. Maar in plaats van de arbeid(st)ers te helpen, hebben de officiële vakbond, ambtenaren en politie voornamelijk ingegrepen om de rust te bewaren en zelfs om het verzet te breken.

Foto
Poort Foxconn in Zhengzhou, foto China Labor Watch

In 2012 was er een rel in de Foxconn fabriek in Taiyuan. De arbeid(st)ers maakten 130 overuren per maand, kregen geen ziektevergoeding en werden voortdurend opgejaagd om sneller te werken. De oproerpolitie werd gebeld, een aantal arbeid(st)ers gearresteerd en sommigen gemolesteerd. In 2018, toen aan aantal contractarbeid(st)ers in Foxconn Zhengzhou protesteerden vanwege niet uitbetaalde bonussen, deed de officiële door de overheid gecontroleerde vakbond niets. Hoewel Foxconn eerder beweerde dat er vakbondsverkiezingen hadden plaatsgevonden, bleek dat volgens de auteurs slechts een formaliteit. Volgens hen is het voorlopig wachten tot er echte democratische verkiezingen zijn.
De rechtbanken staan aan de kant van de bedrijven. De schrijvers besteden aandacht aan pogingen van arbeid(st)ers om hun klachten via juridische kanalen te vereffenen. Het aantal arbeidsarbitrages bij de rechtbanken neemt jaarlijks toe. Maar de kosten zijn hoog en de procedures lang en daarom is het lastig te winnen. De auteurs vertellen het verhaal van Zhang Tingzhen die een vergoeding wilde, nadat hij van een ladder was gevallen in Foxconn Langhua en hersenletsel opliep. Het bedrijf beweerde dat hij bij de Huizhou onderhoudsdienst werkte en zodoende Foxconn niet aansprakelijk was. De rechtbank was het daar mee eens.

Milieu

Het boek bevat een hoofdstuk over de milieueffecten van de elektronische industrie. Deze industrie staat bekend vanwege de vervuiling door toxische materialen en chemicaliën van de nabije woongebieden en de blootstelling van werknemers aan giftige stoffen. Na de internationale verontwaardiging beloofde Apple milieueffectonderzoeken uit te voeren, maar de 'tech industrie' moet nog steeds een meer geloofwaardige positie innemen bij kwesties als milieu en duurzaamheid. De praktische betekenis van maatschappelijk verantwoord ondernemen kent zijn beperkingen. Apple houdt zich consequent niet aan de eigen regels. Keer op keer, als reactie op klachten door de arbeidsinspectie en de media, zegt Apple ter plaatse onderzoek te doen, arbeid(st)ers te interviewen, fabrieken te controleren en ontkent vervolgens het grootste gedeelte van de klachten. Na een rapport van China Labor Watch in 2019 over het gebruik van contractarbeid, extreem en onbetaald overwerk, en een hele reeks van andere overtredingen, zei Apple naar de beweringen te hebben gekeken (...) en dat de meeste beschuldigingen niet klopten.

Als Apple alleen door controles van de fabrieken vast wil stellen hoe de arbeidsomstandigheden zijn, dan zijn die onderzoeken uiterst onbetrouwbaar. Elders zijn zelfs gevallen van dwangarbeid boven tafel gekomen. Gezien de winsten die Apple maakt, heeft het bedrijf de middelen om een beter inzicht te verwerven. Als Apple, één van de meest rendabele bedrijven op de wereld, niet in staat is de rechten van de arbeid(st)ers bij de toeleveringsbedrijven te waarborgen, dan moeten we ons serieus afvragen hoe de arbeidsomstandigheden bij de vele kleine bedrijven zijn.

Cartoon iSlave
Afbeelding Greenpeace Zwitserland, CC2

Lakse overheid

Bijdragen in de media hebben als eerste een tip van de sluier over de schending van de arbeidsrechten bij Foxconn opgelicht en dat inzicht breed bekend gemaakt. Maar dat is niet genoeg. Jarenlang is schande gesproken over deze opstelling van Apple, maar afgezien van enkele verbeteringen zijn geen substantiële veranderingen doorgevoerd. Negatieve media-aandacht gaat over zeer specifieke omstandigheden. Als Apple al toegeeft dat de omstandigheden niet voldoen aan de regels, nemen ze alleen maatregelen bij de betreffende fabriek. Waar het om gaat is dat de hele toeleveringsketen wordt doorgelicht en verbeterd.

Tenslotte kijken de schrijvers naar de toekomst van de Foxconn arbeid(st)ers en de vele beperkingen waarmee dezen te maken hebben als ze hun leven aan de productielijn willen verbeteren. Die beperkingen zijn onder andere: de lakse houding van de overheid als het gaat om de handhaving van wetgeving, de ondersteuning om stagiaires productiewerk te laten doen, de strenge controle op vakbonden en de repressie van arbeidsrechtsactiegroepen.
Omdat de bedrijven zich verspreiden over de hele wereld, is het nodig dat een bredere beweging de arbeid(st)ers over de wereld verbindt. Anders is het onmogelijk fundamentele verbeteringen in het leven van arbeid(st)ers bereiken.

Vertrek uit China?

Vanwege de toenemende spanningen tussen de Verenigde Staten en China is Apple bezig zijn productie te verleggen naar andere landen. Dit proces is versneld vanwege de Covid-19 pandemie die het risico van de afhankelijkheid van de productie in één land blootlegde. Andere bedrijven zullen waarschijnlijk dit voorbeeld volgen.

Arbeid(st)ers moeten voorkomen door de toenemende nationalistische sentimenten in beide landen bij het conflict tussen de Verenigde Staten en China betrokken te raken. Met de mogelijke verplaatsing van de fabrieken, worden de vreselijke arbeidsomstandigheden en de strijd van de arbeid(st)ers daartegen alleen maar elders herhaald. Dus in navolging van de schrijvers hier de oproep voor transnationaal activisme tegen de onderdrukking van arbeidsrechten waar die ook plaatsvindt.


1 Dying for an iPhone: Apple, Foxconn, and the Lives of China's Workers door Jenny Chan, Mark Selden, and Pun Ngai. 2020, Haymarket Books, 304 pagina's.
Dit artikel verscheen eerder, 11 september 2020, in Labornotes. Elaine Lu is een vakbondsactiviste en een onderzoekster. Vertaling Jan Taat.
2 Vanwege de dubbelzinnige betekenis (smachten naar/sterven voor een iPhone) niet vertaald.
3 Foxconn is een merknaam van de Taiwanese fabrikant Hon Hai Precision Industry Co en de grootste producent van computeronderdelen wereldwijd. nl.wikipedia.org/wiki/Foxconn.
S symbool