welkom
extra
Solidariteit

De strijd van Poolse ex-werknemers tegen OTTO Work Force

Directe actie loont

Dennis 1

Naar aanleiding van klachten van twee Poolse werknemers over uitzendbedrijf OTTO Work Force is de Anarchistische Groep Amsterdam (AGA) samen met andere leden van de Vrije Bond, de Poolse Bond van Syndicalisten (Związek Syndykalistów Polski, ZSP) 2 en Priama Akcia uit Slowakije een campagne gestart tegen de wantoestanden bij deze Nederlandse uitzendmultinational, gespecialiseerd in het uitbuiten ... uuuh uitzenden van Oost-Europese werknemers in Nederland.

OTTO Work Force is naar eigen zeggen "de grootste internationale arbeidsbemiddelaar van Nederland, gespecialiseerd in het werven en plaatsen van Slowaakse, Tsjechische en Poolse uitzendkrachten". 3 Dagelijks zendt het 10.000 vooral Poolse uitzendkrachten uit als logistiek personeel en productie- en technisch personeel. Het bedrijf geldt met "de wijze waarop medewerkers worden geselecteerd, gehuisvest en behandeld (...) voor veel instanties als voorbeeld voor een correcte aanpak" 4. Dit imago wordt zorgvuldig opgebouwd door publiciteitswerk enerzijds en een repressieve aanpak van de uitzendkrachten anderzijds. OTTO onderhoudt vriendelijke banden met het CNV dat eind 2010 al eens een groep arbeiders aan OTTO overdroeg die gedwongen waren te slapen in de kas waarin ze werkte 5. Op de internationale vrouwendag gaf OTTO in 2008 al haar vrouwelijke werknemers een bos rozen. Het bericht hierover op de website refereerde aan de staking van textielarbeidsters honderd jaar eerder in New York die "brood en rozen" eisten 6. De verhalen van de Poolse ex-werknemers waarmee wij samenwerkten, toonden echter een heel andere OTTO. Een OTTO met een uitgebreid boetesysteem en een eigen beveiligingsdienst die in de 'hotels' een politierol vervult op basis van een contractueel vastgelegde en buitengewoon strenge geheimhoudingsplicht.
De klachten die wij in persoonlijke verhalen hoorden, maar ook via e-mails bij ons binnenkwamen en op fora van Poolse arbeiders in Nederland lazen, gingen niet alleen over achterstallig loon, maar ook over de 'hotels' waarin de werknemers worden ondergebracht en het boetesysteem dat het bedrijf hanteert. De campagne is tot op heden in zoverre succesvol geweest dat vijf werknemers inmiddels het geld waar ze recht op hadden, ook van OTTO hebben ontvangen.

De zaak P. en A.

Begin februari kwamen enkele mensen van de Anarchistische Groep Amsterdam (AGA) in contact met twee Poolse jongens uit de Zaanstreek. Zij hadden drie maanden lang uitzendwerk verricht voor OTTO Work Force. En hoewel zij tijdens een eerste gesprek al niet meer voor OTTO werkten, wachtten zij nog steeds op een deel van hun loon. Omdat de telefoontjes die zij zelf naar het hoofdkantoor in Venray gepleegd hadden niets opleverden, besloten ze actie te ondernemen. Daarbij ging het de jongens niet om het geld, maar om het informeren en waarschuwen van huidige en toekomstige uitzendwerkers van OTTO en daarmee om de beschadiging van het imago van OTTO.

Behalve het achterstallig loon, was er volgens hen nog veel meer mis met OTTO Work Force. OTTO betaalde namelijk wel het in de uitzend-CAO afgesproken minimumuurloon, maar keerde behalve een voorschot van 150 euro per week vrijwel niets meer uit. Van het maandsalaris werden namelijk verschillende bedragen en boetes ingehouden. Naast de maandelijkse standaardbedragen voor de huur van het 'hotel' en de reiskosten van en naar de werkplaats (samen 290 euro per maand), werden voor de meest absurde dingen boetes uitgedeeld, waardoor er van het eigenlijke salaris vaak niets meer overbleef.
Zo werden P. en A. en hun twee kamergenoten beboet voor het vernielen van de rookmelder in hun kamer. En hoewel de rookmelder al kapot was voordat zij de kamer betrokken, werd er per persoon 166 euro in rekening gebracht. Ook werden alle kamergenoten beboet (70 euro per persoon) omdat de 'security' moest worden gebeld, nadat een andere bewoner met A. wilde vechten en een bord op zijn hoofd kapot sloeg. A. was uitsluitend slachtoffer in deze vechtpartij en P. lag op dat moment te slapen, niettemin werd de hele kamer beboet.
De jongens werden uiteindelijk ontslagen, omdat ze geklaagd hadden bij de bedrijfsleiding van het inlenende bedrijf over de hoogte van het salaris dat OTTO betaalde in vergelijking met de overige werknemers daar. De baas van dat bedrijf vroeg OTTO daarop waarom zij zo weinig loon ontvingen. Het gevolg was een klein beetje salarisverhoging, maar het einde van het contract. De twee werd expliciet duidelijk gemaakt dat OTTO er niet van gediend was dat ze de geheimhoudingsplicht hadden overschreden. Enkele weken nadat zij uit het hotel en weg bij OTTO waren, hadden zij nog steeds niets ontvangen van de ongeveer 1.000 euro waar ze beiden nog recht op hadden.

Actie OTTO

De campagne tegen OTTO

Van P. en A. hoorde de Anarchistische Groep Amsterdam nog veel meer schandalige verhalen over OTTO. Zo werden in het 'hotel' in Hazerswoude, waarin zij zaten, regelmatig boetes uitgedeeld voor de meest absurde zaken. Voor roken/blowen op het terrein van het hotel, voor het niet opruimen van de kamer, voor het niet tijdig klaarstaan bij het busje dat de werknemers naar de werkplaats bracht, enzovoort. Het hotel was smerig en slecht onderhouden, had te weinig toilet- en douchemogelijkheden, geen voorzieningen voor ontspanning, te kleine en vieze keukens voor de bewoners, enzovoort. De kamers waren te klein voor vier personen, met alle gevolgen van dien: gebrek aan privacy, gespannen situaties, enzovoort.

Na het horen van deze verhalen besloot de AGA/Vrije Bond samen met P. en A. tot een actiecampagne tegen OTTO. De AGA nam meteen contact op met mensen van de ZSP, een anarcho-syndicalistische vakbond in Polen en aangesloten bij de Internationale Arbeiders Associatie, met wie de AGA al eerder had samengewerkt in de 'Groen Flex' zaak 7. Dit leidde tot een eerste informatieve tekst over de wantoestanden bij OTTO.
Vervolgens hielden de ex-werknemers samen met de AGA en de ZSP picketlines bij OTTO-hotels in Koog aan de Zaan en Diemen, waarbij flyers werden uitgedeeld die de werknemers op hun rechten wezen en opriepen de misstanden bij OTTO niet te pikken.
In de flyer stond ook het speciaal daarvoor aangemaakte emailadres ( , waar mensen hun klachten over OTTO konden melden. De ZSP en de groep Priama Akcia hielden op 11 februari picketlines voor wervingskantoren in Polen (Gliwice, Krakau) en Tsjechië (Olomouc). Op 17 februari volgde tijdens de opening van het OTTO-kantoor in Den Haag nog een picketline. Op diezelfde dag hield de ZSP een picketline in Opole (waar veel Poolse immigranten vandaan komen) en kregen de actievoerders van Guido Vreuls, de OTTO-directeur Oost Europa, te horen dat alles in orde was bij OTTO. Ondertussen was de ZSP echter in contact gekomen met nog twee andere Poolse werknemers van OTTO, die de verhalen van P. en A. alleen maar bevestigden en bovendien nog geld te goed hadden van OTTO (onder meer voor achterstallig loon, een boete vanwege zogenaamde contractbreuk en een gevolgde cursus waarvoor ze financieel beloond zouden worden).

Waarschijnlijk naar aanleiding van de picketlines en de teksten over de misstanden bij OTTO die op het internet werden gepubliceerd, werd de Vrije Bond continu bestookt met e-mails en berichten op het antwoordapparaat door Paul 't Lam, de perswoordvoerder van OTTO. De Vrije Bond moest binnen 24 uur het geparodieerde OTTO-logo van zijn website halen, omdat er anders gerechtelijke stappen zouden worden ondernomen.

Naar het hoofdkantoor in Venray

Op 21 maart besloot de AGA, samen met mensen van de Vrije Bond, de ZSP en verschillende sympathisanten, naar het hoofdkantoor van OTTO in Venray af te reizen. Het was de bedoeling het bedrijf te blokkeren om zo de eisen van P. en A. en de twee andere Poolse werknemers kracht bij te zetten. Op de avond ervoor was echter bekend geworden dat A. (inmiddels weer naar Polen vertrokken) zijn achterstallig loon en de boetes terug had gekregen. De directeur van OTTO Work Force - Frank van Gool - was daarvoor speciaal naar Polen gevlogen en had in een individueel gesprek de terugbetaling toegezegd om A. het zwijgen op te leggen en de angel uit het conflict te halen. Maar er waren nog drie ex-werknemers over die een appeltje met OTTO te schillen hadden, dus genoeg reden tot actie.

In de vroegte van maandag 21 maart vertrok een bus met zo'n twintig activisten en ex-werknemers van OTTO vanuit Nijmegen naar Venray. Maar al in Nijmegen voelden we nattigheid, nadat er politie was gesignaleerd bij de garage van de bus en bij het verzamelpunt in het centrum. Eenmaal in Venray aangekomen was het industrieterrein, waar het hoofdkantoor van OTTO zich bevindt, bezaaid met politieauto's. Toen de bus wilde parkeren op een nabijgelegen parkeerterrein, arriveerde onmiddellijk politie die de activisten sommeerde in de bus te blijven. Toen zij dat niet deden, werden verschillende kameraden gearresteerd. De rest lukte het toch om te voet bij het hoofdkantoor te komen, waar de beveiligers van OTTO hen samen met de politie stonden op te wachten. Met spandoeken en veel lawaai werd een gesprek geëist met Van Gool die zich helaas niet liet zien. Na een half uur lawaaien werd uiteindelijk vrijwel iedereen gearresteerd na de weigering identiteitspapieren te tonen. In tegenstelling tot de eerder gearresteerde activisten werd deze groep niet mee naar het bureau genomen, maar in de bus voorgeleid voor de officier van justitie en daarna teruggestuurd naar Nijmegen.

Diezelfde middag is het toch nog gelukt een gesprek af te dwingen met Van Gool. Opnieuw ging een auto met P. en een paar leden van de Vrije Bond naar Venray, maar naast P. mocht er maar één van ons het gebouw in. Tijdens dat gesprek werden alle misstanden aan de kaak gesteld en eisen aan OTTO voorgelegd. Niet alleen over de terugbetaling van het geld waar de drie ex-werknemers recht op hadden, maar ook algemenere eisen aan de leef- en werkomstandigheden bij OTTO (zie kader) die inmiddels het speerpunt van de campagne waren geworden. Het gesprek duurde ruim een uur, waarbij Van Gool ons en ex-werknemer P. uitgebreid aan het woord liet, maar bij alle misstanden beweerde dat het om incidenten ging. Daarnaast ontkende hij dat het bedrijf een boetesysteem hanteerde. OTTO zou zich aan alle regels houden. In een vervolggesprek zo'n drie dagen later bleef hij de mistanden bij OTTO ontkennen. Wel deelde hij mee dat het geld waarop P. recht had, was overgemaakt, hetzelfde kregen de twee andere ex-werknemers horen.

Actie OTTO

Verdere acties

De campagne tegen OTTO ging echter door, vooral ook omdat er al weer nieuwe 'gevallen' van misstanden bekend waren geworden. Zo was er het verhaal van M. die tijdens zijn werk een hernia had opgelopen, maar tijdens zijn ziekteverlof werd ontslagen. Hij bleef zitten met torenhoge ziekenhuisrekeningen en omdat hij nog steeds ziek was - en OTTO had verzuimd M. ziek te melden bij het UWV en hij dus geen ziektewetuitkering kreeg - zat hij ook nog zonder geld.

Op 30 april werden er nog 'rode kaarten' uitgedeeld bij OTTO-kantoren in Banská Bystrica (Slowakije). En al eerder was in Frankfurt geprotesteerd voor het Duitse uitzendbureau Olympia, in 2010 opgekocht door OTTO. In april en mei werden alle OTTO-kantoren door Priama Akcia gewaarschuwd dat ze voortaan in de gaten zouden worden gehouden. Uiteindelijk hebben deze acties ertoe geleid dat de ziekenhuisrekeningen van M. werden vergoed en dat zijn salaris (voor een deel) werd doorbetaald.

En nu?

Sindsdien is het een tijdje stil geweest rond de strijd tegen OTTO. Zowel de AGA/Vrije Bond als de ZSP horen weinig nieuwe klachten. We vermoeden echter dat veel mensen, uit vrees voor ontslag of boetes, hier niet over durven te praten. Dat er nog steeds veel mis is bij OTTO, werd onlangs bevestigd door medewerkers van OTTO zelf.
De AGA zit echter niet stil en broedt op nieuwe acties om werknemers van OTTO te waarschuwen. Buitenlandse werknemers beheersen de Nederlandse taal vaak niet of niet goed en zijn niet bekend met hun rechten. Daarom blijft het noodzakelijk hen door acties en pamfletten te blijven informeren en bovendien te laten zien dat het zin heeft je te organiseren en terug te vechten wanneer er misbruik van je wordt gemaakt. Want, zoals we hebben laten zien: directe actie werkt en loont!

Wil je meer weten over de misstanden bij OTTO Work Force en de acties van de AGA/Vrijebond, ZSP en Priama Akcia, kijk dan op de speciale website van de Vrije Bond (www.vrijebond.nl/ottoslaveforce) of de internationale actiewebsite over OTTO van de ZSP (otto.zsp.net.pl), of luister naar de radio-uitzending die Argos (VPRO) over OTTO heeft gemaakt (18-juni-2011-de-polen-van-otto). Wil je ons helpen in de strijd tegen OTTO Work Force? Neem dan contact op met de AGA:

Dit zijn de eisen die Poolse ex-werknemers, de ZSP en de Vrije Bond aan OTTO Work Force stellen:
  • stop met het straf- en boetesysteem;
  • kom mondelinge en contractuele beloftes na;
  • bied betere huisvesting voor een lagere huur;
  • betaal de reiskosten;
  • betaal lonen op tijd;
  • stop met de 500 euro boete voor voortijdige contractbeëindiging;
  • beëindig de beboeting van werknemers die met derden over hun ervaringen praten.

1 Dit artikel is enigszins bewerkt door Herre de Vries. De oorspronkelijke versie verschijnt half december in Directe Actie nummer 24, het blad van de Anarchistische Groep Amsterdam (terug)
2 Lees voor meer informatie over de ZSP, Poolse Bond van Syndicalisten. Anarchisten in het Polen na het communisme - www.solidariteit.nl/extra/2009/poolse_bond_van_syndicalisten.html (terug)
3 Citaat afkomstig van de website van Otto Work Force, ottoworkforce.eu/nl/home (terug)
4 Citaat te vinden op: ottoworkforce.eu/nl/over-ons-bedrijf-otto (terug)
5 CNV: mensenhandel en uitbuiting in Venlo op de website van FlexService: www.flexservice.com/?p=43188 (terug)
6 Zie: ottoworkforce.eu/nl//news/otto-work-force-zet-vrouwen-in-het-zonnetje-tijdens-100ste-internationale-vrouwendag (terug)
7 Lees voor meer informatie over Groen Flex, Poolse uitzendkracht vecht terug. Groen Flex en Eurocontract Zeeland, een mistige bende. www.solidariteit.nl/extra/2009/poolse_uitzendkracht_vecht_terug.html (terug)