Egyptische bedrijven, van crisis naar crisis Bonden laten Egyptische arbeiders in de steek Jano Charbel (vertaling/bewerking: Herre de Vries) 1 Maandag 8 juni 2010 trokken zo'n honderd arbeidersafgevaardigden en vakbondsleden naar het kantoor van de Egyptische Vakbondsfederatie (Egyptian Trade Union Federation, ETUF) in het centrum van Caïro. De ETUF staat, net als de aangesloten bonden, onder staatscontrole. De arbeiders hoopten concessies af te dwingen of een oplossing te vinden voor de crises in hun bedrijven. Arbeiders van de Ahmonseto Textielmaatschappij, de Tanta Vlas- en Oliemaatschappij, de Salemco Textielmaatschappij en de Egyptische Telefoon Productiemaatschappij lijden al maanden onder problemen op de werkvloer. In sommige gevallen zelfs al jaren. De afgevaardigden van deze bedrijven hadden een ontmoeting met ETUF voorzitter Hussein Megawer (een pro kapitalistisch parlementslid voor de regerende Nationale Democratische Partij) en de voorzitters van hun respectievelijke vakbonden. Ze hoopten dat dit zou leiden tot bemiddeling door de overheid. Maar bij hun vertrek uit het ETUF hoofdkantoor zei een aantal van de afgevaardigden dat "Megawer ons slechts een nieuwe dosis pijnstillers heeft gegeven". De oorzaak van de problemen was niet aan de orde gekomen. Privatisering De Telefoonmaatschappij werd geprivatiseerd en verkocht aan een Jordaanse investeerder, Ayman Hegawi. Met slecht management stortte hij het voorheen winstgevende bedrijf in een schuld van miljoenen Egyptische ponden. Sindsdien heeft hij de gehele productie en dienstverlening van dit bedrijf stilgelegd en weigert achterstallig loon te betalen of een vervroegd pensioen of een compensatieregeling aan te bieden. De arbeiders vinden dat de voorzitter van hun lokale vakbondscomité, Mahmoud Sobeid, die ook secretaris-generaal is van de Algemene Bond voor de Technische Industrie, hen niet goed vertegenwoordigd in de onderhandelingen. De arbeiders van de Telefoonmaatschappij zijn een petitie begonnen tegen Sobeid. Hiermee willen ze een stem van wantrouwen uitbrengen als hij zich zo blijft opstellen in de onderhandelingen. Of wanneer deze uitlopen op een situatie, waarin hij voor zichzelf een onevenredig grote compensatieregeling ten koste van de arbeiders en ingenieurs van het bedrijf weet te treffen. De Tanta Vlas- en Oliemaatschappij werd enkele jaren geleden eveneens geprivatiseerd en verkocht. In dit geval aan een Saudische investeerder, Abdel Ellah El Kahki. Sindsdien heeft hij stakende arbeiders ontslagen en uitgesloten van werk in het bedrijf. Salemco is een bedrijf in de private textielsector dat op gelijke wijze als de Telefoonmaatschappij leed aan mismanagement. De arbeiders proberen achterstallig loon betaald te krijgen en willen vergoedingen en ook hier pensioenen of compensatieregelingen. Arrestaties In juni 2008 ontvluchtte de eigenaar van Textielmaatschappij Ahmonseto, Adel Agha, het land. Hij ontsnapte daarmee aan een lange gevangenisstraf. Sindsdien zijn de 1.200 arbeiders van Ahmonseto, gevestigd in de Tiende Zone van het Ramadan Industriegebied, werkloos. Nog eens 500 arbeiders van het Economisch Bedrijf voor Industriële Ontwikkeling, een dochter van Ahmonseto, zijn toen overgegaan op een vorm van arbeiderszelfbestuur. Zij ploeteren om de productie gaande te houden, terwijl de rest van het bedrijf stilligt. Deze 1.700 arbeiders eisen de liquidatie van het bedrijf en compensatieregelingen, waaronder vervroeg pensioen, door de Misr Bank die beslag legde op het bedrijf na de vlucht van Agha. Het Ministerie van Arbeid en de ETUF zijn beide herhaaldelijk teruggekomen op hun beloftes om de arbeiders te compenseren. In reactie op de talloze protesten en langdurige 'sleep-ins' buiten bij het senaatsgebouw, zegden het ministerie en de ETUF toe dat het bedrijf geliquideerd zou worden en dat aan de arbeiders 106 miljoen Egyptische ponden zou worden uitgekeerd. Maar tijdens de parlementszitting van 23 mei 2010 kondigden deze autoriteiten aan dat het slechts om 50 miljoen Egyptische ponden zou gaan. Er werd onmiddellijk een enorme politiemacht ingezet bij beide parlementsgebouwen. Dit leidde tot arrestaties, aanvallen op en gewelddadige verspreiding van de demonstranten. Hieronder waren naast vele Ahmonseto arbeiders ook collega's van verschillende bedrijven die protesteerden en buiten het parlementsgebouw sliepen. 2 Protesten Oplossingen bleven uit. Dit resulteerde er onder andere in dat naast de eerder genoemde actie op 8 juni, op 29 juni zo'n 400 arbeiders van Ahmonseto buiten het kantoor van de Algemene Bond voor Textielarbeiders (General Union for Textile Workers, GUTW) in Shobra el-Mazalat protesteerden. Ze kondigden aan hun protest door te zetten in de vorm van een 'sleep-in' voor onbepaalde duur. Hun delegatie had in de dagen voorafgaand aan het protest contact gehad met de voorzitten van de GUTW, Saeed el-Gohari (een lid de heersende partij van president Mubarak) en verzocht hem te ontmoeten om hun talloze grieven op te lossen. De arbeiders waren bij aankomst hoogst verbaasd, toen bleek dat geen van de leden van de bondsraad van de GUTW aanwezig was. Woedend over de reactie van de bond, riepen de arbeiders leuzen tegen deze gele bondsraad, tegen premier Ahmed Nazif en minister van Arbeid Aisha Abdel Hadi en tegen al hun "loze beloftes". Het harde politieoptreden eind mei, heeft de protesten niet verstomd. Het eind lijkt echter ook nog niet in zicht. In november 2009 plaatste Solidariteit een artikel over de problemen in de Egyptische arbeidersbeweging, waar al enkele jaren een strijd woedt voor democratische vakbonden zonder overheidscontrole. 3 Anders gezegd: wordt vervolgd. 1 Dit artikel is een bewerking van twee artikelen van 9 en 29 juni 2010 over de ontwikkelingen bij een aantal grote Egyptische bedrijven, die exemplarisch is voor de problemen waarmee de Egyptische arbeiders te maken krijgen. De oorspronkelijke versies zijn te vinden op: she2i2.blogspot.com/2010/06/egyptian-workers-in-crisis.html en she2i2.blogspot.com/2010/06/general-union-abandons-ahmonseto.html (terug) 2 Een video van de protesten is te zien op: www.arabawy.org/tag/megawer (terug) 3 extra/2009/in_afwachting_van_legalisering_toenemende_politisering.html (terug)