welkom
commentaren
Solidariteit

Commentaar 88 - 2 maart 2008

"Met één hand kun je niet klappen"

Willem Dekker

Tijdens een kantinebezoek hoorde ik van een schoonmaker op uitzendbasis de uitdrukking "Met één hand kun je niet klappen", ik vind hem prachtig. Nog mooier was hoe in een andere kantine, een schoonmaakster het met handgebaren voordeed. Dat klappen met één hand.

Sinds een maand of twee werk ik als 'organiser' voor FNV Bondgenoten in de schoonmaaksector te Utrecht. In het vorige commentaar - 17 februari 2008 - berichtte Rob Lubbersen al over de overwinning van de schoonmakers. Laat ik hier van de gelegenheid gebruik maken om vooruit te blikken, het ging de schoonmakers per slot van rekening om een betere toekomst.

Organiser

Ik noemde mijzelf zojuist een "organiser", misschien dat eerst maar even kort toelichten? Een organiser staat in direct contact met werknemers, hij of zij stimuleert zelforganisatie. Kort gezegd, betekent organising terug naar de basis van de bond: de leden en 'nog niet leden'. Wat dat betreft, is organising natuurlijk zo oud als de vakbonden zelf. Wat nieuw is, is de methode.
Organising is zeer planmatig en gestructureerd, van de manier waarop we werkplekken in kaart brengen, tot de manier waarop we bijna volgens een script gesprekken voeren met werknemers. Een script dat van een geïndividualiseerd probleem naar een collectief perspectief tot verandering voert. Deze methode wordt door de Amerikaanse vakbond SEIU wereldwijd verspreid, nadat zij na zeven jaren van vallen en opstaan zeer succesvol werd in de schoonmaaksector van Los Angeles. (SEIU is een afkorting die staat voor: Service Employees International Union.) Organising betekent ook weg van het kantoor, het is de bedoeling dat ik bij mijn tijdsindeling 80 procent van mijn werktijd 'in het veld' doorbreng.

Ik moet naar de mensen toe, afspraken maken, bij de schoonmaker thuis, met al zijn/haar collega's samen in de kantine, of wachtend bij de dienstuitgang aan het einde van een avonddienst. De boodschap is altijd hetzelfde, maar verpakt in de actualiteit van CAO-strijd, CAO-naleving, petitie of actie. Die boodschap is: niet ik, maar jullie zijn de vakbond. Alleen als jij en je collega's zich organiseren en samen problemen het hoofd bieden, kun je iets veranderen. Met één hand kun je immers niet klappen.

Naleving

De afgelopen maanden hebben voor de vakbond van schoonmakers (FNV Bondgenoten) logischerwijs in het teken van de CAO-onderhandelingen gestaan. Er moest gemobiliseerd worden. Nu een principeakkoord in de schoonmaak is afgesloten, is er tijd voor verdere verdieping van de strijd: van mobiliseren naar organiseren.
Het akkoord is, zeker in het licht van de krachtsverhoudingen in de schoonmaaksector (organisatiegraad van 10 procent), een overwinning. Van de eisen is 80 procent binnengehaald. Tegelijkertijd is deze overwinning pas het begin van een betere toekomst voor schoonmakers. Een mooi akkoord betekent namelijk nog niet een goed nageleefde CAO. Net zo min als iemands rugklachten na tijden van te hoge werkdruk door één of andere regeling worden weggenomen.
Naleving van de nieuwe CAO, en zoiets als een te hoge werkdruk (een 'issue' in het jargon van de organisers), staan nu centraal. Landelijke acties worden omgezet in een nog scherpere focus op organisatie op de werkvloer. Van zo'n issue straks een voorbeeld. Wat de naleving betreft, draait het er allemaal om dat de schoonmakers dit zelf gaan organiseren. Collectieve actie als antwoord op de regen aan individuele kwesties waar de bond momenteel mee te maken heeft. Om tot die collectieve acties te komen, moet de organiser op zoek naar de zogenaamde informele leider, de persoon die zijn collega's mee kan krijgen, iemand waar naar geluisterd wordt en die gerespecteerd wordt. Dat kan iedereen zijn, bijvoorbeeld de persoon die het geld inzamelt voor het maandelijkse feestje op het werk.
Deze leiders krijgen in de nabije toekomst zelf een cursus organising. Hoe ga ik met mijn leidinggevende om? Wat zijn mijn rechten? Hoe zorg ik dat ik en mijn collega's krijgen waar we recht op hebben. Kortom een kader dat de leden vertegenwoordigt, de vakbond in de vorm van je collega('s), zoals het hoort.

Issuefight

Behalve naleving zijn er in de schoonmaak ook veel misstanden die niet direct aan de CAO zijn gerelateerd. Zo hadden de schoonmakers in de Utrechtse kantoren van Fortis tot 1 mei een reiskostenvergoeding. Daar kwam bij een contractwisseling, en dus een nieuw schoonmaakbedrijf, een abrupt einde aan. Een busabonnement kost meer dan zestig euro, een hoop geld als je 8 euro 90 bruto verdient. Een kleine twintig schoonmakers maakten zich hier boos over, een issue, een breed gevoeld probleem waarvan de oplossing realiseerbaar is. Toen één van de collega's daar met een handtekeningenlijst rondging om die reiskosten terug te gaan vragen, veranderde deze issue in een 'issuefight'.
Vervolgens bood op 21 februari jongstleden een delegatie van twaalf schoonmakers, tweederde van de betrokkenen, deze petitie aan bij het schoonmaakbedrijf. Twee van hen deden het woord en legden het probleem uit, een derde drong spontaan aan op een snelle oplossing: "Of heeft u liever dat we lopend naar het werk gaan?". Het management van het schoonmaakbedrijf is in beraad en zal binnenkort met een voorstel komen, het is aan de betrokken schoonmakers hierover te oordelen, akkoord of actie? In ieder geval maakten 24 handen na iedere woordvoerder een hartverwarmend applaus.

Klik hier