welkom
commentaren
Solidariteit

Commentaar 77 - 30 september 2007

Chavez, jij bent zo!

Willem Dekker

Of ik het nou over hem had met anarchisten en antifascisten op vakantie in Minsk, met progressieven bij de FNV, op de universiteit of in mijn huis; altijd is er minstens de reserve en het vaak openlijke wantrouwen wanneer het om Hugo gaat. De geschiedenis heeft zich voor velen al herhaald, voordat de Venezolaanse bevolking daadwerkelijk de kans heeft gehad haar te schrijven. Die Chavez deugt niet, nou Hugo, dit is mijn liefdesverklaring, voor mij ben jij zo!

Met jou verveel ik me geen moment, oh ook al doe je geen moeite

Vervelen doet Chavez zeker niet. Of hij Bush in het bijzijn van alle wereldleiders vergelijkt met Satan (het rook immers naar zwavel), zijn ambassadeur terugroept uit Israël, een commercieel TV station sluit of de banden aanhaalt met Iran en Wit Rusland; Chavez zorgt voor controverse, zonder moeite. Progressieven hebben het er maar moeilijk mee, de nieuwe Fidel Castro lijkt opgestaan. Net op tijd, voor wie de beelden van Castro in trainingspak onlangs heeft gezien. Maar Chavez is geen Castro én, veel belangrijker, hij wordt niet de volgende Salvador Allende. Zoals een tijd terug in NRC Next al werd betoogd: "Chavez is autoritair en dat is juist goed."

Foto Chavez met gebalde vuist

Woorden en daden

Laten we de kritiek eens langslopen, allereerst vanuit de anarchistische hoek. Het verwijt laat zich raden, de verandering komt van bovenaf, niet van onderop, revolutie per decreet dus. Impliciet wordt het Chavez kwalijk genomen de verkiezingen gewonnen te hebben zonder syndicaten en sovjets. Had hij niet mee moeten doen? Liever een neoliberale president? En natuurlijk macht corrumpeert, als het al waar is, zijn de rolexen en dure auto's van zijn ministers daar het eerste teken van.1 Maar betekent dit dat we Chavez niet moeten verdedigen? Kunnen we het Chavez kwalijk nemen in welke omstandigheden hij aan de macht is gekomen? Een situatie waarbij de leiding van de beweging topzwaar is en zich al in het presidentieel paleis bevindt, terwijl leiderschap en democratische controle van onderop nog moet worden ontwikkeld?

En dat is juist mijn punt, de regering Chavez is bezig met tal van projecten in de sloppenwijken van Venezuela die juist hierop gericht zijn. Behalve de introductie van gezondheidszorg en onderwijs, wordt geëxperimenteerd met productie in coöperatieve vorm, democratisering op verschillende niveaus van wijk tot werkplek en ook de oprichting van Verenigde Socialistische Partij van Venezuela past in dit plaatje. Het is een proces van vallen en opstaan, er wordt met geld gesmeten en veel wordt verkwist, maar bovenal ademen deze projecten een groot vertrouwen uit in de kwaliteiten van de armste lagen van de bevolking. Voor miljoenen mensen wordt het leven beter én iedereen praat over politiek, dat verdient het bewonderd, natuurlijk kritisch gevolgd, maar vooral ook verdedigd te worden. Volgens Noam Chomsky is Chavez de eerste Venezolaanse president die het niet bij mooie woorden laat, maar ook werkelijk iets veranderd in de sloppenwijken.2 Chomsky: 'Het is niet belangrijk wat wij van Chavez vinden, maar wat de Venezolanen van hem vinden'. Met zes verkiezingsoverwinningen op rij is dat wel duidelijk. Het is maar goed dat het niet stikt van de anarchisten in die sloppenwijken.

Geen bed van rozen

Ja, ik ben geïrriteerd. Niet in de eerste plaats door de kritiek van anarchisten. Andere progressieven die ik spreek, laten zich in de discussie leiden door wat de NOS en CNN berichten en dat is altijd negatief, de opiniemakers generen zich voor Chavez. Het eerder aangehaalde betoog in NRC Next was een unicum in de gevestigde media. De NOS maakte het laatst wel heel bont met een reportage die liet zien dat er in Venezuela bedelaars zijn ..… die heb je verder kennelijk nergens. 'Chavez is een dictator in wording, kijk maar naar dat TV station dat hij geen nieuwe licentie heeft verleend.' Allereerst wil ik benadrukken dat dit niets met vrijheid van meningsuiting te maken heeft, de media zijn vrij in Venezuela, veel kranten koppen dagelijks 'anti Chavez'. Ook moeten we niet vergeten dat dit station betrokken was bij een mislukte staatsgreep, vraag je maar eens af wat er met SBS 6 zou gebeuren als Hart van Nederland hetzelfde hier zou doen. En ten slotte staat er veel op het spel in Venezuela, de verworvenheden, levens. Ik trok al eerder kort de vergelijking met Allende, een president in een vergelijkbare situatie in de jaren zeventig. De dreiging van een staatsgreep is reëel, de transformatie van Venezuela gaat niet volgens de regels van het poldermodel, wen er maar aan. Om maar eens met Castro te spreken; het is geen bed van rozen. Ik vrees dat pas na een staatsgreep deze progressieven in doctoraalscripties, verontwaardigde artikelen of in het café Chavez kunnen omarmen, dat is tenminste veilig.

Behalve de sluiting van het TV station, is er ook nog de aankomende grondwetswijziging, waar behalve een werkdag van zes uur, ook in staat dat Chavez zijn leven lang herkozen kan worden. Een dubieuze stap, maar alsnog betekent het wel dat hij iedere keer de verkiezingen zal moeten winnen én bestaat de mogelijkheid hem ieder moment af te zetten via een referendum. Daar kan de Tweede Kamer fractie van de PvdA nog wat van leren. Het is aan de Venezolanen om Hugo uiteindelijk overbodig te maken, het populisme voorbij, en daar heb ik vertouwen in. Mocht dat niet lukken, dan liever een levenlang Chavez dan twee minuten Pinochet.

Chavez ..…

Zal ik jou ooit begrijpen
Ik zou het niet willen
Ik hou van je grillen
Jij maakt dat ik nooit een dag
niet heb geleefd
Dus verras me maar weer
Ook al doet het soms zeer.


1 http://www.venezuelanalysis.com/analysis/2594 (terug)
2 http://www.venezuelanalysis.com/analysis/2389 (terug)

Klik hier