Solidariteit - commentaar 204 - 12 augustus 2012
Zorgen om medische zorg
Rob Lubbersen
Nadat ik begin van dit jaar mijn nek brak, kreeg ik behoorlijk wat te maken met de medische zorg in Nederland. En, eerlijk is eerlijk, dat is me niet tegengevallen. Ik beschouw mezelf als goed 'bediend'. Het niveau van de zorg is mij alleszins meegevallen. Zal dat zo blijven?
Op 4 februari 2012 viel ik van een trap. Mijn bovenste nekwervel, de C1 oftewel de atlas, lag in brokken. Normaal gesproken, ga je dan dood. Maar ik had geluk bij een ongeluk en bleef in leven. Drie weken liep ik met een haloframe, een soort vogelkooi, om m'n hoofd. Twee operaties en weer drie weken later mocht ik naar huis. Met vier schroeven in mijn nek om de boel bij mekaar te houden. Nog eens twee maanden later ben ik voorzichtig weer aan het werk gegaan. Daar zijn ze ontzettend blij met me: jaknikken gaat prima en neeschudden is er niet meer bij!
Normaal menselijk
Het afgelopen half jaar ben ik dus intensief aangewezen geweest op de medische zorg. Ik ben over die zorg heel tevreden. Het begon al met de ambulance. Die kwam snel. En de broeders pakten me goed in. Met een kraag en zo. Hadden ze dat niet gedaan, dan was ik er niet meer geweest. In het Academisch Medisch Centrum (AMC) was de opvang al even vakkundig. En vriendelijk en behulpzaam. Half gescalpeerd, met een zware hersenschudding en een gebroken nek kun je zelf niet zo veel. En met de onmiddellijk aangebrachte haloframe, die vogelkooi om je hoofd, kun je aanvankelijk ook niet erg uit de voeten.
Gelukkig was de inzet van de werkers in het ziekenhuis onberispelijk. Van de vrijwilligers met hun dagelijkse krantje en de koffie-meneer tot en met de neurochirurgen, iedereen deed zijn best het je zo veel mogelijk naar de zin te maken. Dat gold in het kwadraat voor de verpleegkundigen en de leerling-verpleegkundigen. Niets was hen te veel. De manier waarop was ook oké. Die was niet betuttelend, noch afstandelijk, maar normaal menselijk. Eerlijk en openhartig. Dezelfde positieve sfeer trof ik aan in het Medisch Centrum Haaglanden (MCH) toen ik na een week naar een ziekenhuis dichter bij huis werd overgebracht. En toen ik eenmaal thuis was aangewezen op de Thuiszorg, liet ook het optreden van die mensen weinig te wensen over. Toegewijd, deskundig en humaan, in die termen zou ik mijn ervaringen met de medische zorg de afgelopen maanden willen kenschetsen. Zal dat zo blijven?
Verdeling van lasten
Natuurlijk deugt niet altijd alles in de gezondheidszorg. Medische missers, gerommel met declaraties, uit de pan rijzende kosten door vergrijzing, wie weet het niet. Daar moet wat aan gedaan worden. Probleem is echter dat de richting waarin oplossingen worden gezocht nogal beroerd kan uitpakken. De toekomstige kwaliteit van de zorg wordt te vaak opgehangen aan meer marktwerking en kostenvermindering. Privatisering en bezuinigingen. Nu is er niemand tegen om goedkoper te opereren waar dat kan. Maar zoals gewoonlijk gaat het snijden niet neutraal.
De lasten zullen niet rationeel worden verdeeld. Voormalig ziekenhuisdirecteur Jan Heijmans wil vooral de medisch specialisten en private investeerders laten profiteren. In NRC Handelsblad van 13 juli 2012 schrijft hij: "Ziekenhuizen moeten winst kunnen maken. (...). Ziekenhuizen, die meestal een stichting of vereniging zijn, dienen te worden omgevormd tot een besloten vennootschap, met aandelen, dividend en commissarissen. Medisch specialisten dienen de beschikking te krijgen over preferente aandelen." Jaap Maljers, eigenaar van enkele privé-klinieken, ziet daarvoor nú al goede én sneaky mogelijkheden. In dezelfde krant van 7 juli 2012 verklaart hij: "Er bestaan wel tweehonderd manieren om winst te maken en uit te keren in de zorg, zonder het woord ooit te hoeven gebruiken." Die winst zal moeten worden opgebracht. Het valt te vrezen dat personeel en patiënt de dupe worden.
De bezuinigingsvoorstellen van het kabinet Rutte vóór het Kunduz-akkoord zouden volgens het Centraal Planbureau (CPB) in de gezondheidszorg al leiden tot een verlies van 4.000 banen. Dat akkoord heeft daar een verhoging van het eigen risico tot 350 euro aan toegevoegd.
Geld waar het zit
Bezuinigingen betekenen voor het personeel: minder handen aan het bed en minder maandelijks in de portemonnee. Voor de patiënt wordt het: hogere premies en inkrimping van zorgrecht en service. Voor de maatschappij als geheel zijn de heilzaamheid van privatisering en marktwerking overigens evenzeer uiterst twijfelachtig. Denk maar aan hoe het is gegaan met de werkgelegenheid en dienstverlening bij de 'verzelfstandigde' woningbouwcorporaties (Vestia!), postbezorging (TNT!) en spoorwegen (NS en Pro Rail!).
Vanzelfsprekend moeten overbodige of frauduleuze handelingen in de zorg worden aangepakt. Bureaucratie en valse declaraties zijn uit den boze. Maar als er geld nodig is, dan zijn er nog genoeg bronnen die kunnen worden aangeboord. Ondanks enkele voorzichtige ingrepen gaan sommige specialisten nog altijd met een half miljoen jaarlijks op stap. De producent van medische apparatuur Philips Healthcare streek in 2011 ruim één miljard winst op, ná aftrek van belastingen. Ruim 10 procent van de omzet. En wat te zeggen van de farmaceutische industrie? In 2009 werd de pillenfabriek Pfizer wegens een ondeugdelijke pijnstiller tot een boete van 2,3 miljard dollar veroordeeld. Het deed Pfizer nauwelijks pijn. In juli dit jaar trof GlaxoSmithKline (GMK) een schikking van drie miljard dollar na gedoe over antidepressiva en diabetesmedicijnen. GMK verblikte of verbloosde niet. Dat bedrag hadden ze op een plank liggen.
Om op dit soort zaken de aandacht te vestigen, wil ik mijn nek wel blijven uitsteken!
|