welkom
commentaren
Solidariteit

Solidariteit - commentaar 171 - 8 mei 2011

Oranje - Blanje - Bleu Beu!

Rob Lubbersen

Zo! Het oranjegebeuren hebben we weer gehad dit jaar. De vlaggetjes, toeters, hoedjes, pruiken, hesjes kunnen weer in de kast. De 'prinsenvlag', oranje-blanje-bleu (oranje-wit-blauw), kan weer worden opgeborgen. De schiettent mag zijn wild beschilderde luiken, met daarachter kromme lopen en verschoten (!) knuffels, bij volgende feesten openen. En de van een zolder gehaalde rotzooi, die op een Vrijmarkt is aangeschaft, heeft alweer een plekje gekregen op andere zolders. Koninginnedag is voorbij. Maar het debat over de monarchie is voorlopig nog niet verstomd.

Volgens cultuurbeschouwer Herman Pleij behoeven we ons heden ten dage niet veel zorgen te maken over al het oranjegedoe. In NRC Handelsblad van 30 april 2011 schreef hij dat de oranjefeesten heel weinig van doen hebben met een 'gevaarlijk nationalisme' of zelfs maar met een verheerlijking van het vorstenhuis. Volgens hem gaat het om "het noodzakelijk vieren van een verbondenheid die juist elke gezagsverheerlijking tart". Wie de honderdduizend oranjehemden op het Museumplein heeft bezien en de troep die ze daar achterlieten, kan moeilijk anders dan hem gelijk geven.

Ceremonieel

Toch was er op Koninginnedag 2011 wel enig verband met het koningshuis. Al was het maar omdat die dag de discussie over de toekomst van de Nederlandse monarchie weer volop gevoerd werd. Wanneer stopt Beatrix? Wanneer draagt ze het stokje over aan Willem Alexander? Is WA er wel klaar voor? Kan hij het koningschap aan? En hoeveel inhoud en betekenis moet de monarchie in de moderne tijd eigenlijk nog hebben? Is een louter ceremonieel koningschap tegenwoordig niet meer dan voldoende?
Het hele debat over de toekomst van de monarchie is aardig opgerakeld door Ineke van Gent, Tweede Kamerlid van Groen Links. Zij is bezig met een wetsvoorstel om het vorstenhuis alleen nog een ceremoniële rol te gunnen. Linten dragen, linten knippen, lintjes opspelden en verder niks. Geen bemoeienis meer met kabinetsformaties en andere politieke functies. Bestuur en beleid behoren bij democratisch gekozen organen, zoals het parlement en gemeenteraden. Daar lijkt Ineke een meerderheid in de Tweede Kamer voor te gaan vinden.

Dief en bedrieger

In de discussie komen heel tegengestelde opvattingen naar voren. Christelijk en conservatief Nederland én WA zelf willen de zaken het liefst laten zoals ze zijn. Maar ook Pierre Heijnen, woordvoerder van de PvdA, twijfelt of hij het voorstel van Ineke van Gent moet steunen. In de Groene Amsterdammer van 28 april 2011 stelt hij: "Tijdens de Lockheed-affaire in de jaren zeventig was er nog veel meer afstand en ontzag. De koning wordt nu veel meer de maat genomen. De kleinzoon kan niet meer het gedrag van de grootvader vertonen. Maar volgens mij zal het de politiek niet in dank worden afgenomen als wij nu iets fundamenteels gaan veranderen."
Gaat de PvdA weer net als tóen, bij die Lockheed-affaire het koningshuis overeind houden?

In het debat worden tal van argumenten pro en contra aangevoerd. Voor handhaving van de huidige toestand zou pleiten dat 'ze' zo menselijk zijn, dat ze ervoor zijn opgeleid, dat ze 'ons' land bij elkaar houden, dat ze de export bevorderen en natuurlijk dat een meerderheid van de bevolking nog steeds wil dat ze blijven. Klopt dit allemaal? Zijn de Oranjes bijvoorbeeld echt zo goed toegerust voor hun taak? De vorige koningin haalde mooi wel een vent in huis die nu vooral wordt afgeschilderd als een kwajongen en deugniet, maar die gewoon een ordinaire dief en bedrieger bleek te zijn. En hoe vaak is de huidige kroonprins inmiddels niet "een beetje dom" geweest? Nog steeds vinden veel mensen, ruim 70 procent, dat het vorstenhuis mag blijven, maar 60 procent vindt tegenwoordig tevens modernisering wenselijk en waarom zou er niet een nog beetje radicaler standpunt in het verschiet kunnen liggen: afschaffing van het koningshuis?

Republiek

Aan argumenten tegen de monarchie is geen gebrek. Behalve op de schandalen en de foute vrienden, wordt vaak op de kosten gewezen. Dat lijkt niet zo'n sterk argument. Een andere staatsvorm kost ook geld en als je er wat voor krijgt … Maar dit vorstenhuis is inderdaad wat aan de dure kant. Beatrix vangt jaarlijks 5 miljoen euro, Willem Alexander en Maxima samen 2 en voor de hofhouding en ondersteuning is nog eens 33 miljoen euro uitgetrokken. In totaal gaat er jaar na jaar een slordige 40 miljoen naar de Oranjes.
Een nieuwe reden voor kritiek op het koningshuis komt uit de hoek van Wilders en zijn PVV. Vooral Beatrix zou veel te veel linkse multiculturele praatjes verkopen. Voor Pierre Heijnen van de PvdA is dat dan weer een overweging om zijn mogelijk negatieve stellingname te matigen. Alsof het moralistisch gezalf bij de chocolademelkuitdeling met Kerst er écht toe doet.

Eigenlijk volstaat één argument: de monarchie is een Middeleeuws instituut dat niet past bij het democratisch principe. Erfopvolging? Volkomen achterhaald! Macht, gezag of invloed op basis van 'blauw bloed'? Weg ermee! Een ceremoniële monarchie is dan ook maar ten halve gegaan. Ineke pak door! Om een meerderheid van de bevolking te winnen voor een redelijk alternatief: de Republiek Nederland!

Klik hier