Commentaar 101 - 31 augustus 2008
Enige overpeinzingen bij "Je wordt ouder papa"
Wim Boerboom
Toen ik Peter Koelewijn lang geleden "Je wordt ouder papa" hoorde zingen, sprak het me nauwelijks aan. Inmiddels is dat anders. Niet dat ik lijd of zucht onder de gebreken van de ouderdom, maar toch. Oh, je verdringt het nog lange tijd. Je bent senior en geen bejaarde. Je sport nog wat, zit nog in bestuursactiviteiten, kunt het voetballen met je kleinkinderen nog net bijbenen, verplaatst je zoveel mogelijk per fiets, maar toch.
Kreeg een paar jaar geleden belangstelling voor overlijdensadvertenties. Die is van 1921 en die van 1926 en die is van 1956, zal dus wel aan een ziekte zijn gestorven, die van 1934, mijn leeftijd.
Verdraaid, als ik er nog tien jaar bij krijg, ben ik 84. En dan ben je toch wel echt bejaard. En wat stelt tien jaar eigenlijk voor? Tien jaar geleden:1998; eind oktober hield ik op met werken. Maar dat is nog maar zo kort geleden. En de laatste jaren zijn zo snel gegaan. Nou ja, ik voel me nu in ieder geval nog senior, ofschoon ik toch wel merk dat m'n korte termijn geheugen het minder doet. Het exacte woord in een betoog vind ik soms niet, dus volgt een synoniem of omschrijving. Om maar niet te spreken van het onthouden van namen.
Ook ik zal dus niet ontkomen aan 'de zorg', over vijf, acht, tien jaar? En wat staat me dan te wachten?
Opkalefaterbedrijven
De zorg is geprivatiseerd. Marktwerking dus, concurrentie dus. Tegen welke medische zorg zal ik aanlopen? In ieder geval een hele geprivatiseerde keten.
Om te beginnen bij de zorgverzekeraars. Marktwerking betekende in dit geval: bij de omschakeling zoveel mogelijk cliënten binnenhalen. Hetgeen geschiedde met, naar later bleek, onverantwoord lage tarieven als concurrentiewapen. Om uit deze situatie te geraken, moesten zij in de jaren daarna de vergoedingen afknijpen, onder andere voor medicijnen. Ziekenhuizen werden in het marktmechanisme gesleurd en zijn opkalefaterbedrijven. Afstoten van de verpleging na een operatie. Kun je strompelen? Wegwezen! Zoveel mogelijk poliklinisch afwerken. Er moet productie gemaakt worden. Fuseren uit kostenoverwegingen met in het vervolg daarvan uitdunning van specialistenteams, voorafgegaan door allerlei competentieconflicten. Het marktjargon is ook overgenomen.
Pyjamadagen
In deze wereld zal ik dus binnen tien, zeg vijftien, jaar ook een product zijn. Een product zonder economische betekenis. Ik ben dan geen werknemer meer, geen werkgever wacht op mijn terugkomst. Waarschijnlijk krijg ik te maken met artsen die onverschilliger zijn geworden over hun professie die net als bij de leraren is aangetast door van buitenaf opgelegde bureaucratische voorschriften en beperkingen. Kortom, artsen die vervreemd raken van hun arbeid. Zoals dit overigens al eeuwen gaat met alle arbeid die onderworpen is aan de logica van het ontstane, voortschrijdende en zich inmiddels mondiaal uitbreidende kapitalisme.
En hoe zal mijn lot zijn, als ik in de geriatrische zorg beland? Waarom zou ík verschoond blijven van Alzheimer?
De Rijksoverheid heeft de financiering van deze zorg met veel zalvende woorden aan de gemeenten overgedragen en tegelijkertijd maar bezuinigd op het totale bedrag. Ook hier dezelfde kapitalistische praktijken. Thuiszorginstellingen, heel vroeger als idealistische instellingen onder symbolen als Groene Kruis en Witgele Kruis begonnen, moeten nu mededingen bij aanbestedingen van de gemeenten. En dus door een lage inschrijving de buit voor de neus van de concurrent zien weg te kapen.
Volgens goed kapitalistisch gebruik moeten vervolgens de kosten geminimaliseerd worden. En daarmee komen vaak als eerste de personeelskosten in het vizier met consequenties voor de kwaliteit en kwantiteit van het personeel. Concreet: pyjamadagen, één keer in de week onder de douche, luiers aan, omdat er niet genoeg personeel is om de 'cliënten' op tijd naar de wc te begeleiden.. "Efficiency" is het credo geworden. Te verrichten handelingen zijn in tijd uitgedrukt. Taylorisme in de ouderenzorg.
In deze wereld zal ik wellicht ook terechtkomen. In mijn pyjama, een geur van opgedroogd transpiratievocht en volle pampers verspreidend, door de gangen van het verpleeghuis schuifelend. Dat is er dan van mij overgebleven. Sic transit gloria mundi (zo vergaat aardse glorie).
Ik denk dat er een direct verband is tussen de privatisering van de zorg en de behoefte aan het boek van Boudewijn Chabot "Informatie Over Zorgvuldige Levensbeëindiging".
|