welkom
edities
inhoud

Lezersonderzoek - een verslag

Leerzaam en nuttig, bedankt

DIT VRIJ UITVOERIG lezersonderzoek stuurden we de abonnees mee met nummer 65 van Solidariteit, februari 1995. In nummer 66 namen we een berichtje op waarin de datum van terugzending verlengd werd tot 15 april. Uiteindelijk zijn er 101 volledig ingevulde formulieren binnengekomen. Een handig aantal dat veel rekenwerk bespaart, omdat de spreiding per vraag getallen oplevert die vrijwel gelijk zijn aan de percentages. Rekening houdend met dubbelabonnementen, geabonneerde bibliotheken, organisaties, ondernemingsraden en dergelijke komen we op een respons van ruim 20 procent.

Hier een verslag van de belangrijkste resultaten en een aantal konklusies.

Ondervertegenwoordiging

Eerst wat algemene gegevens. Leeftijden. Onder de 35 jaar 8 procent, boven de 55 jaar 13. Hoogste skore tussen de 35 en 40 jaar: 37 procent; 40-45 jaar: 17, 45-50: 14 en 50-55: 11 procent. Vrouwen: 21, mannen: 79 procent. Levend van een uitkering: 32, in loondienst: 68 procent.

Bondslid: 96 procent. De helft daarvan is kaderlid of lid van een medezeggenschapsorgaan. De AbvaKabo is met een derde het sterkst vertegenwoordigd, daarna volgen Dienstenbond (16 procent), Vervoersbond (15), Industriebond (12), Abop (9) en Vrouwenbond (8).

Konklusie: een ondervertegenwoordiging van jongeren, vrouwen en sommige bonden (bijvoorbeeld Voedingsbond, Bouw- en Houtbond en Druk en Papier).

Jongeren

De eerste groep vragen was gericht op de 'mate van tevredenheid'.

Het antwoord 'zeer ontevreden' komt weinig voor, hoogste percentage: 4. Dit betreft de aandacht voor uitkeringsgerechtigden en de ontwikkelingen in bedrijven en sektoren. Over de aandacht voor migranten, buitenland en het brede karakter van Solidariteit is

3 procent 'zeer ontevreden'.

Het antwoord 'ontevreden' is het meest sprekend bij de aandacht voor jongeren: 26 procent. Bij 'geen mening' van 27 procent is dit de enige vraag waar de tevredenheid onder de 50 procent blijft ('zeer tevreden': 12 en 'tevreden': 36 procent):

Andere onderwerpen met een betrekkelijk hoge skore ontevredenheid zijn:

• aandacht voor vrouwen (20 procent) en migranten (16);
• ontwikkelingen in sektoren (20 procent), bonden (17) en bedrijven (15);
• brede karakter (20 procent), aansluiting praktijk (17),
• gevoerde diskussies (17 procent), achtergrond- (17) en aktie-informatie (15).

Bij andere aspekten van Solidariteit loopt 'zeer tevreden' van 16 tot 32 procent en 'tevreden' van 50 tot 67 procent. Dat betreft bijvoorbeeld de opmaak, themaopzet, fotoos, lengte artikelen, toegankelijkheid en afwisseling. Maar ook de in elk nummer terugkerende onderwerpen. Een lichte uitzondering op dit beeld zijn de tekeningen en 'Stekeltje'. Hoewel de tevredenheid overheerst (rond de 65 procent), is de beoordeling hier meer gespreid. Verrassend is dit, gezien het specifieke karakter van deze bijdragen, niet.

Konklusie: jongeren, migranten, uitkeringsgerechtigden en vrouwen dienen meer aandacht te krijgen en meer aan het woord te komen. De ontwikkelingen en vakbondsakties in bedrijven en sektoren zullen nauwlettender gevolgd en besproken moeten worden.

Humor

De tweede groep vragen was anders gesteld. Het ging hier om meningen over mogelijke kenmerken van Solidariteit - '(volledig) mee eens of oneens'.

Zoals gehoopt, wordt het blad als 'krities' beschouwd (87 procent) en niet 'te krities' (78). Hetzelfde kan gezegd worden van kenmerken als:

• 'strijdbaar' (90 procent), 'informatief' (89), 'leesbaar' (86), 'uitnodigend' (76) en
• 'oppervlakkig' (9 procent), 'te theoreties' (15), en 'dogmaties' (17).

Minder positief skoren kenmerken als:

• 'aktueel' (66 procent), 'inspirerend' (66)
• 'zwaar op de hand' (20 procent).

De mening over een tweetal andere kenmerken gaat in de richting van een gele kaart voor de redaktie: 'saai' (30 procent), 'voorspelbaar' (37). Een echte, gele kaart wordt uitgedeeld bij 'humoristies'; 38 procent is het daarmee 'niet eens' en 17 procent 'volledig mee oneens'. Een bekende kwaal zowel in vakbonds- als linkse kringen. Konklusie: Hoewel de redaktie Solidariteit met plezier maakt, laat ze dat kennelijk niet blijken aan de lezers.

Houden zo of meer

In de derde groep vragen trachtten we er achter te komen welke onderwerpen/ themaas wel of geen veranderingen zouden moeten ondergaan.

Het algemene beeld is hier: voortgaan op de ingeslagen weg. Dat geldt bijvoorbeeld voor:

• het aantal reportages (73 procent), boekbesprekingen (73), interviews (72) en ronde-tafel-gesprekken (72),
• het gebruik van tabellen/grafieken (71 procent),
• de verschijningsfrekwentie (69 procent),
• de aandacht voor arbeidsrecht (66 procent) en technologiese ontwikkelingen (65).

Bij een aantal onderwerpen krijgt de redaktie te horen zich meer in te moeten spannen. Bijvoorbeeld:

• managementstrategieën (45 procent),
• strategiediskussies (45 procent), nieuwsanalyse (42),
• kwaliteit van de arbeid (40 procent), (anti-)racisme (38), ekonomiese ontwikkelingen (37),
• korte berichten (35 procent), verschillende meningen (34), direkte praktijkervaringen (33),
• meer dan alleen vakbeweging (33 procent), meer aandacht politiek (31).

Gezien het experiment met de atv-krant (december 1994) is het interessant te vernemen dat 36 procent 'af en toe' Solidariteit in die vorm in de bus wil krijgen (elke keer: 5 procent).

Hoewel deze aanbevelingen niet allemaal te realiseren zijn, bijvoorbeeld meer nieuwsanalyse bij een tweemaandelijkse frekwentie, is de lijn duidelijk. Een belangrijke minderheid is van mening dat aktuele, indringende ontwikkelingen in de sfeer van ekonomie en management regelmatiger en intensiever besproken moeten worden en vanuit verschillende visies belicht. In één van de kommentaren werd gepleit voor meer analyse van aktuele trends. Dus niet zo zeer een verslag van aktuele gebeurtenissen, maar met behulp van achtergrondanalyses op zoek gaan naar hoofdlijnen achter de direkte aktualiteit.

Milieuvraagstukken

Veel van de mensen die aan het onderzoek hebben deelgenomen, maakten gebruik van de verschillende 'open vragen'. Daarbij ging het vooral om voorstellen voor onderwerpen van konferenties en artikelen.

Het hoogst skoren daarbij milieuvraagstukken (16 procent): de opstelling van de vakbeweging daarin, de relatie met werkgelegenheid, vervuiling belasten in plaats van arbeid en duurzame ekonomie.

Voor de hand liggend, maar daarom niet minder belangrijk, zijn de suggesties over vraagstukken die direkt met de vakbeweging te maken hebben (14 procent). Voorbeelden: aandacht voor suksesvolle vakbondsstrijd ('tel je suksessen'), positie uitkeringsgerechtigden, ontwikkeling naar een smalle vakbeweging ('dienstverleningsBV', 'ontideologisering'), interne veranderingen bonden ('doe-kaderleden'), aandacht voor nieuwe organisatievormen ('ook buiten de vakbeweging') en organisatie van jongeren. Als derde wordt de internationale vakbeweging genoemd (9 procent). Zowel op europees ('euro-ondernemingsraad') als op het 'Noord-Zuid' nivo ('verdeling werkgelegenheid'). Verder: konkrete vormen van internationaal vakbondswerk en aantasting van vakbondsrechten.

Een vierde terrein waarvoor aandacht wordt gevraagd (6 procent), is de deregulering van de arbeidsverhoudingen (flexibilisering, detachering, privatisering).

Tot slot krijgt de redaktie de raad (6 procent) door te gaan met het vraagstuk van de arbeidstijdverkorting (flexibilisering, verhouding betaalde/onbetaalde arbeid).

Deze vijf onderwerpen worden zowel aanbevolen voor konferenties als voor artikelen. Kijken we terug op de laatste twee, drie jaargangen van Solidariteit, dan komen met name milieuvraagstukken onvoldoende aan bod. Daarin zal verandering moeten komen.

Wat verder opvalt en door de redaktie ter harte zal worden genomen, is de vraag om 'praktiese en inspirerende voorbeelden en tegenstrategieën'. Soms gaat dat gepaard met de waarschuwing niet te vervallen in schemaas van 'goed en fout' of pessimisme en cynisme. Als remedie wordt genoemd: meer nieuwe ideeën uitproberen, meer risikoos nemen en meer kontroversiële artikelen. Kortom, een pleidooi voor: 'een nieuwe benadering voor oude problemen', minder voorspelbaar, meer onbegane wegen inslaan.

Vakbondskafees

Als aanvulling op deze bredere themaas, treffen we allerlei meer specifieke voorstellen voor artikelen aan. Ook hiervan een aantal voorbeelden (de redaktie zal daarmee in de komende nummers aan de slag gaan):

• vakbondswerk in kleine(re) bedrijven,
• de verzelfstandigde werknemer,
• verhouding winst/werk,
• nieuwe inhoud socialisme,
• visie van jongeren op de vakbeweging,
• ervaringen van jongeren bij eerste stappen op de arbeidsmarkt,
• onbetaalde arbeid wordt steeds meer georganiseerd als betaalde arbeid,
• aktiekalender.

Niet onvermeld mag blijven dat zeer vaak (75 procent) wordt gemeld dat artikelen uit Solidariteit gekopieerd en op bedrijf en in bond verspreid worden. Wij vinden dat een goede zaak en hopen dat daarbij, als het even kan, informatie opgenomen wordt over een mogelijk abonnement (plus gegevens) op Solidariteit.

Tot slot, een opmerking over de wenselijkheid van meer vakbondskafees, dus niet alleen in Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. De suggestie van Brussel spelen we graag terug naar de betreffende abonnee, bij andere steden (bijvoorbeeld Alkmaar, Groningen, Leiden, Nijmegen en Utrecht) zullen we via gesprekken met de daar wonende abonnees nagaan of een initiatief mogelijk is.

Ruimte voor reakties

De ons toegestuurde formulieren hebben de redaktie veel informatie opgeleverd. Met een aantal abonnees zullen we na de zomer kontakt opnemen voor een nader gesprek. Allen die meegewerkt hebben aan het lezersonderzoek, danken we hartelijk. We verwachten dat we bij de uitwerking van alle ideeën, voorstellen en tips door de abonnees in de gaten worden gehouden. En, voor zover niet bekend, in Solidariteit is altijd ruimte voor reakties.

Redaktie

Foto Chris Pennarts (91 kb)