welkom
extra
Solidariteit

Lezen in de linkse media

Onthullend, activistisch, beschouwend, bewogen

Hans Boot

Linkse meningen en beschouwingen zijn hoogst zelden te vinden in de dagelijks uitkomende media. Dat is voor Nederland geen verschijnsel van vandaag. Nieuw is misschien wel de gewoonte om de onmenselijkheid van het kapitalisme en al wat daaruit voortkomt, te zien als eigen aan de mensensoort. Het menselijk brein doet zijn best, maar kan niet anders dan in de eigen voet schieten.
Als tegengas en maatschappelijk geïnspireerde kritiek verbannen lijken uit de alledaagse openbaarheid, is alleen al het bestaan van linkse media te loven.

We doen dat graag, maar laten het daar niet bij en bespreken een viertal papieren exemplaren. Bij een volgende gelegenheid zijn vier andere aan de beurt. De organisaties en groepen die de bladen uitgeven, blijven buiten beschouwing. Bovendien beperken we ons tot de nummers die in oktober 2006 verschenen.

Kleintje

Om te beginnen "Kleintje Muurkrant. Het onafhankelijk maandblad dat aanzet tot zelfstandig kritisch denken en handelen" (jaargang 30, nummer 417).
Op het eerste gezicht is het even wennen aan de dichtbedrukte bladzijden met nauwelijks een illustratie. Dus voor gaan zitten en merken dat de lay out heel karakteristiek is met aan de randen van de bladzijde de lange kolom met 'allerhande' informatie. Het blad verschijnt vanuit 's-Hertogenbosch en deelt lokale klappen uit die de bestuurders van elke stad raken. Deze keer - in de genoemde kolom - een brief van een registeraccountant aan de gemeenteraad over de jaarrekening die inzicht moet geven in de plaatselijke besteding van de belastinggelden. Onthutsend, veel (geld) blijkt verzwegen en "boekhoudfraude" is meer regel dan uitzondering.
Het hart van "Kleintje Muurkrant" is beschouwend en soms onthullend. De lezer en lezeres krijgen redeneringen met feiten en argumenten voorgelegd die zelden in de dagelijkse media opduiken. Bijvoorbeeld over een Belgische pseudo-deskundige op het terrein van chemische wapens die door een gerenommeerde krant als de International Herald Tribune geraadpleegd wordt. Zijn onbetrouwbare informatie bewijst de Koerden en de aanklacht van genocide tegen het bewind van Saddam Hoessein een slechte dienst. Een ander artikel betrekt in de verklaring voor de Israëlische bombardementen op Libanon de bouw van een pijpleiding - onder water - die olie uit het gebied rond de Kaspische zee naar Israël door bondgenoot Turkije vervoert. De militarisering van het kustgebied van Libanon en Syrië zou een belangrijke rol spelen in de bescherming van dit kwetsbare project.
Ook de bijdragen over de Nederlandse politiek en economie zijn gedegen. In dit nummer weliswaar ook elders gepubliceerd, maar goed passend in het brede terrein dat "Kleintje Muurkrant" bestrijkt. Een uiteenzetting over het door VVD-Rutte gepropageerde einde van de bijstand, waarin een relatie wordt gelegd met het 'verlichte' hervormingsbeleid van Clinton. Een analyse van de 'zure' hervormingen door de kabinetten Balkenende die de economische recessie verlengd heeft en de 'zoete' kunststukjes die Zalm elke keer weer tegen verkiezingstijd uithaalt.

De kracht van "Kleintje" is ook dat in korte, speels geformuleerde stukjes actualiteit, engagement en poëzie verbonden worden.

de Socialist

De maandelijkse krant van de Internationale Socialisten, "de Socialist" (nummer 187), is tot op zekere hoogte het tegenbeeld van "Kleintje Muurkrant". Ruim opgemaakt, stevige koppen en vol kleur, foto's en illustraties, meer mening dan uitleg.
Op de voorpagina is het "tijd voor een links alternatief" tegenover het "neoliberaal beleid" van Balkenende en Bos. Hoewel een stem op de SP niet betekent dat na de verkiezingen pais en vree zullen heersen, is deze partij van Marijnissen "zonder twijfel" de beste keuze. Dit en andere standpunten worden toegelicht, vaak activistisch getoonzet, voor een lezer of lezeres die aan een steuntje in de rug genoeg lijkt te hebben, een bemoediging of een bevestiging behoeft en informatie wordt geboden om over veel onderwerpen een kritische mening te kunnen uiten. Of dit leden, abonnees, losse kopers op een wat langere termijn zal boeien, is de vraag. Maar misschien is dat niet het eerste doel en wordt de krant gezien als contactlegger bij bijeenkomsten en demonstraties.
Bewonderenswaardig is hoe de actualiteit op de voet wordt gevolgd. Van de staking in het openbaar vervoer in Rotterdam, via de Schipholbrand tot het gifschip Probo Koala. Daarin krijgt een kritische context meer gewicht dan een analyse van de achtergrond. Des te opvallender is dan een wat langer interview met de schrijver van een Engelstalig boek over "het arbeidersactivisme in de grootste metaalfabriek van Moskou van het begin van de revolutie tot de machtsovername van Stalin". Misschien ligt in een dergelijke sprong, aangevuld met een dosis optimisme, wel de verrassing van "de Socialist". Berichtgeving over acties op de Universiteit van Amsterdam tegen de privatisering van de kantines en een korte bespreking van Bob Dylan's "Modern Times" volgen op een ruim opgezet gesprek over nucleaire ontwapening en de Amerikaanse oorlogspolitiek. De oorlogen in Irak en Afghanistan en de protesten ertegen krijgen sowieso veel aandacht. Kenmerkend is ook hier dat veel van het nieuws dat de 'burgerlijke media' dagelijks verspreiden, terugkeert. Zij het ingebed in een kritisch commentaar en afgerond met een oproep de bezettingslegers terug te trekken. Zoektochten naar verklaringen hebben in "de Socialist" geen prioriteit.

Dat laatste wil overigens niet zeggen dat 'scholing' geschuwd wordt. Het jaar 2006 is aanleiding stil te staan bij Irans eerste revolutie van een eeuw geleden en via Anton de Kom wordt Neêrlands kolonialisme behandeld.

Grenzeloos

"Grenzeloos. Tijdschrift voor socialisme" (nummer 88) komt, uitgegeven door Socialistische Alternatieve Politiek (SAP), tweemaandelijks uit.
Hoewel ook gebonden aan een politieke groepering, kent "Grenzeloos" een andere opzet als "de Socialist". Niet alleen vanwege de klassieke tijdschriftvorm, maar vooral door het minder gesloten karakter van de geboden informatie en de nadruk op de analyse van een veelheid van vraagstukken. Niet in een uurtje door te nemen, soms wat taai, maar mede door een artistieke lay out roept elk artikel afzonderlijk belangstelling op.
Ook in "Grenzeloos" lijkt de SP favoriet. Maar niet zonder meer. Aan een strijdbare "remake" van de Partij van de Arbeid bestaat geen behoefte. Van de verbinding van de SAP aan de Vierde Internationale wordt ruim gebruik gemaakt door drie artikelen te vertalen uit "International Viewpoint", het 'moederblad' van deze stroming. Aanwinsten door hun directe betrokkenheid in actuele internationale ontwikkelingen, zoals de oorlog in Libanon die na de gesloten wapenstilstand met andere middelen zal worden voortgezet. Of de onrust in Mexico die meer omvat dan het protest tegen verkiezingsfraude. Of de betekenis van de dood van Slobodan Milosevic die aanleiding is voor een beknopt historisch overzicht van de opdeling van de federale staat Joegoslavië. Het einde van de oud-president van Servië heeft de kans tot nul teruggebracht dat zijn vroegere collega's Blair en Clinton voor het Haags tribunaal dienen op te treden.
Laat de internationale oriëntatie het 'handelsmerk' van "Grenzeloos" zijn, het "Binnenland" is een goede tweede. Het zuur/zoet verhaal in "Kleintje Muurkrant" is er uit afkomstig. Het tweede Nederlands Sociaal Forum wordt beoordeeld, evenals de relatie tussen de gearresteerde leden van een Belgische nazi-organisatie en hun Nederlandse bloedbroeders. Via een bijeenkomst georganiseerd door de fractie in het Europees Parlement, waartoe de SP behoort, wordt ingegaan op de internationale samenwerking van Europese vakbonden. De conclusie is bescheiden: "Het is een proces van kleine stappen van lokale strijd en nationale en internationale coördinatie. Een proces van uitleggen, van contacten organiseren en mensen zelf een rol geven."

Een verdienste van "Grenzeloos" is de serieuze aandacht die gegeven wordt aan 'cultuur'. In dit nummer aan Nederlandse horrorfilms, de roman "Alleman" van Philip Roth en onder meer de boeiende, keiharde film van Ken Loach over de Ierse bevrijdingsbeweging.

De Fabel

Tot slot "De Fabel van de illegaal. Krant tegen racisme", tweemaandelijks ( nummer 79), waarin de strijd tegen migratiebeheersing centraal staat.
Met een toegankelijke opmaak wordt aan het thema van de illegaal gemaakte migranten en vluchtelingen een brede uitwerking gegeven. Dat blijkt al uit de kop op de voorpagina "Linkse solidariteit met Hezbollah?", een verder in de krant doorlopend artikel dat tekenend is voor "De Fabel" door rechtstreekse en kritische discussies met andere organisaties aan te gaan. In dit geval wordt met het dogma "de vijand van mijn vijand is mijn vriend" afgerekend door na onderzoek tot de conclusie te komen dat de beweging van Hezbollah religieus, nationalistisch en conservatief is. Fundamentele kritiek op Israël rechtvaardigt dan ook niet de omarming van haar vijanden. Deze onafhankelijke opstelling leidt ook tot kritiek op de SP vanwege haar steun aan de Wet Inburgering, een keuze die overigens ook GroenLinks maakte.
Van alertheid getuigt het bericht dat ABAVAKABO FNV afgelopen zomer huishoudelijke werkers zonder verblijfsvergunning heeft georganiseerd. De bond en zijn leden worden opgeroepen meer te doen dan individuele belangenbehartiging voor 'illegale' arbeiders en arbeidsters en, vergelijkbaar met een cao, op te komen voor collectieve regelingen gericht op positieverbetering. Wie aan het belang daarvan nog twijfelt, kan lezen hoe in tegenstelling tot wat Verdonk beweert, in de praktijk asielvragende gezinsleden gescheiden worden.
In een uitvoerig artikel wordt stilgestaan bij de conferentie "De leugens, feiten en gevolgen van 11 september", waar binnenlandse en buitenlandse samenzweringsdeskundigen de weg vrijmaakten voor antisemitisme. "De Fabel" volgt Nieuw Rechts en andere racistische organisaties met naam en toenaam. Zo ook de rauwe acties van extreem rechts tegen de bestuursleden van de inmiddels opgeheven partij die onder andere pedofilie wettelijke ruimte wilde geven. Wat ook van deze partij gevonden mag worden, terecht is de zorg over de poging van bijvoorbeeld Voorpost uit het isolement te komen door aansluiting te zoeken bij de eventuele verontrusting onder buurtbewoners van de betreffende bestuursleden.

Waardering verdient "De Fabel" door zich consequent te keren tegen de vrijheidsbeperking van groepen en individuen, zoals die bijvoorbeeld in het biometerisch paspoort tot uiting komt.

* Kleintje Muurkrant, Postbus 703, 5201 AS Den Bosch - http://www.stelling.nl/kleintje/
* de Socialist, Postbus 92025, 1090 AA Amsterdam - www.internationalesocialisten.org
* Grenzeloos, Postbus 2096, 3000 CD Rotterdam - www.grenzeloos.org
* De Fabel van de illegaal, Koppenhinksteeg 2, 2312 HX Leiden - www.defabel.nl